Ο Δήμαρχος Καλαβρύτων, Γεώργιος Λαζουράς, στη χθεσινή εκδήλωση, στα Καλάβρυτα, για την απελευθέρωση της πόλης, ήταν ο κεντρικός ομιλητής και στην ομιλία του ανέφερε τα εξής:
«21η Μαρτίου 1821: Η Απελευθέρωση των Καλαβρύτων. Η σπίθα που άναψε τη φωτιά.
Μήνυμα συμπαράστασης στους, κρατούμενους στις τουρκικές φυλακές, στρατιώτες μας.
Το ιστορικό γεγονός που γιορτάζουμε και τιμούμε σήμερα αποτελεί την πρώτη, καθαυτό και οργανωμένη, πολεμική επιχείρηση της Ελληνικής Επανάστασης.
Σαν σήμερα, στις 21 Μαρτίου 1821, ο αγώνας για τη λευτεριά αρχίζει, δυναμικά και οργανωμένα, από την ιστορική και μαρτυρική συνάμα, αυτή πόλη, την πόλη των Καλαβρύτων. Και, ασφαλώς, ακολούθησαν, η Καλαμάτα, η Πάτρα, η Νεάπολη, ο Μοριάς, η Ρούμελη, η Θεσσαλία, τα νησιά, η Μακεδονία, ολόκληρη η Ελλάδα.
Στο ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Λαύρας – εκεί όπου τις προηγούμενες ημέρες είχε ληφθεί από τους προκρίτους και τους Αρχιερείς της Αχαΐας η απόφαση για την άμεση έναρξη του Αγώνα- συγκεντρώθηκαν την προηγούμενη νύχτα, (20ης προς 21η Μαρτίου του 1821), οι πρόκριτοι και οπλαρχηγοί της περιοχής, Σωτήρης Χαραλάμπης, Ασημάκης Φωτήλας, Σωτήρης Θεοχαρόπουλος, Βασίλειος και Νικόλαος Πετμεζάς, Νικόλαος Σολιώτης (ή Χριστοδούλου), Αναγνώστης Στριφτόμπολας, Ιωάννης Παπαδόπουλος (ή Μουρτογιάννης) και άλλοι 600 περίπου αγωνιστές, από τα Καλάβρυτα και τα γύρω χωριά.
Αφού παρακολούθησαν κατανυκτική δέηση στην Αγία Λαύρα και έδωσαν τον Ιερό Όρκο, έχοντας και την συμπαράσταση των μοναχών της Μονής, πήραν μαζί τους ένα κανόνι της Μονής και χρησιμοποιώντας για σημαία τους τη χρυσοκέντητη εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που υπήρχε στην Ωραία Πύλη του Ναού - την οποία κρατούσε ο Διάκονος της Μονής Γρηγόριος Ντόκος - όρμησαν εναντίον των Καλαβρύτων.
Ακολούθησε επίθεση εναντίον των τριών (3) πύργων της πόλης, στους οποίους ήταν ήδη, από ημέρες, οχυρωμένοι ο Βοεβόδας των Καλαβρύτων Ιμπραήμ Αγά Αρναούτογλου, με όλες τις τουρκικές οικογένειες της πόλης.
Διεξαγομένης της μάχης και της πολιορκίας των Πύργων ο Αρναούτογλου, μη έχοντας εφόδια και αντιληφθείς το μάταιο της αντίστασής του, παραδόθηκε με όλους τους μαχητές του.
Οι απώλειες των επιτιθεμένων Ελλήνων αγωνιστών ήσαν δύο (2) νεκροί και τρεις (3) τραυματίες. [Μεταξύ των τραυματιών ήταν και ο οπλαρχηγός Νικόλαος Σολιώτης (ή Χριστοδούλου) που τραυματίστηκε στην αριστερή του κνήμη. Τα λάφυρα της επίθεσης κατά των τριών τούρκικων πύργων ήταν 100 όπλα, με τα οποία εξοπλίστηκαν και άλλοι αγωνιστές]
Ο Αρναούτογλου συνελήφθη αιχμάλωτος και παραδόθηκε στον Αναγνώστη Λεχουρίτη, ο οποίος τον κράτησε και τον φύλαξε στον πύργο του στο Λεχούρι και ανταλλάχθηκε, αργότερα, κατά τη διάρκεια του αγώνα, με έλληνες αιχμαλώτους.
Η απελευθέρωση της πόλης μας, της πόλης των Καλαβρύτων, υπήρξε ένα βαρυσήμαντο επαναστατικό γεγονός για τους εξής κυρίως λόγους.
1. Η εναντίον τους επίθεση έγινε από οργανωμένες και συντεταγμένες επαναστατικές δυνάμεις, επικεφαλής των οποίων ήσαν οι πρόκριτοι και οπλαρχηγοί των Καλαβρύτων, που προαναφέρθηκαν.
2. Η επίθεση στρεφόταν εναντίον οχυρωμένων πύργων, τους οποίους υπεράσπιζαν τακτικές τουρκικές δυνάμεις υπό τις διαταγές του ίδιου του Βοεβόδα Αρναούτογλου.
3. Η παράδοση των αμυνομένων τούρκων, δεν έγινε αμαχητί, όπως συνέβη στην Καλαμάτα, αλλά μετά από μάχη, με τη χρησιμοποίηση πυροβολικού και με απώλειες και από τις δύο (2) πλευρές.
4. Τα Καλάβρυτα υπήρξαν η πρώτη πόλη της επαναστατημένης Ελλάδα, που απελευθερώθηκε.
5. Η είδηση για την επίθεση στην πόλη των Καλαβρύτων και την απελευθέρωσή της, λειτούργησε ως καταλύτης και για τις άλλες οργανωμένες επαναστατικές ενέργειες που ακολούθησαν (η πολιορκία του φρουρίου της Πάτρας στις 22 Μαρτίου, η απελευθέρωση της Καλαμάτας στις 23).
Ήταν το «ποδαρικό», ο «καλός σεφτές» του μεγάλου αγώνα για την απελευθέρωση της Πατρίδας, μετά από τετρακόσια χρόνια σκλαβιά.
Οι όποιοι δισταγμοί υπήρχαν στους κατά τόπους προκρίτους και οπλαρχηγούς ξεπεράστηκαν.
Μετά την επίθεση και την απελευθέρωση των Καλαβρύτων, «η σκηνή ηνεώχθη» όπως παραστατικά έγραψαν, σε επιστολή τους προς τους διστακτικούς προύχοντες του Μοριά, οι πρόκριτοι της Αχαΐας και ο Επίσκοπος Παλαιών Πατρών, Γερμανός.
Στην πρώτη, αυτή, οργανωμένη πολεμική επιχείρηση αυτής της εξέγερσης – την απελευθέρωση της πόλης μας – μετέχουμε σήμερα, όλοι εμείς, εορτάζοντες.
Η 21η Μαρτίου 1821 - όπως βέβαια και η Επανάσταση - είναι το αποτέλεσμα μιας αργής κυοφορίας που συντελείτο επί αιώνες σε τούτη εδώ τη γη.
Σ’ αυτήν την κυοφορία συνέβαλαν γενιές και γενιές Καλαβρυτινών προγόνων μας. Επιδιώχθηκε δε η εξέγερση και επιτεύχθηκε το μεγάλο και συγκλονιστικό της αποτέλεσμα με τη θέληση και τις προσπάθειες όλων των αγωνιστών. Δεν προήλθε από την υποκίνηση ορισμένης κοινωνικής τάξης, ούτε από τη σύγκρουση οικονομικών συμφερόντων. Ούτε από μια απλή κακοδαιμονία, ούτε από την ανάγκη πολιτικής μεταβολής.
Στο προσκλητήριο σάλπισμα της Ελληνικής Επανάστασης και στην πρώτη οργανωμένη πολεμική της επιχείρηση – την απελευθέρωση των Καλαβρύτων – έδωσαν ενεργό και δραστήριο το παρόν τους και συμμετείχαν δυναμικά, με θάρρος και αυτοθυσία, όλοι οι πρόγονοί μας. Πρόκριτοι, οπλαρχηγοί, αρματωλοί κλέφτες, έμποροι, οι ραγιάδες (τεχνίτες, εργάτες, αγρότες), ο κλήρος σε όλη του την Ιεραρχία, ο απλός και αφανής Λαός.
Σ’ αυτούς τους επώνυμους και ανώνυμους ήρωες της δικής μας λευτεριάς, στους πρωτεργάτες της ανάστασης είναι αφιερωμένη η σημερινή ημέρα. Σ’ όλους αυτούς αποτίουμε σεμνά, όλοι μας, φόρο τιμής, σεβασμού και ευγνωμοσύνης.
Και δεν μπορούμε παρά να είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτούς και να πανηγυρίζουμε με λαμπρότητα, σήμερα, τα κλέη και τα τρόπαια των λαμπρών κατορθωμάτων τους. Σ’ αυτούς τους ήρωες, τους γνωστούς και τους άγνωστους, που έσπειραν της λευτεριάς τον σπόρο, φτεροκοπά την ώρα τούτη η σκέψη μας και νιώθοντας το χρέος μας απέναντί τους, γονατίζουμε νοερά μπροστά στις ιερές σκιές τους και τους προσφέρουμε το θυμίαμα του θαυμασμού και του σεβασμού μας, της λατρείας και της αιώνιας ευγνωμοσύνης μας για το ακριβό δώρο της λευτεριάς, που μας χάρισαν, πληρώνοντάς το ακριβά και με το αίμα τους.
Το νόημα της επίθεσης κατά των οχυρωμένων Πύργων των Καλαβρύτων και της απελευθέρωσης της πόλης μας μεταφέρεται στην εποχή μας με δυο μορφές:
Η πρώτη είναι, ότι για να ξεκινήσει οποιοσδήποτε αγώνας (εθνικοαπελευθερωτικός, κοινωνικός,ιδεολογικός, οικονομικός, προσωπικός) απαιτείται να υπάρξει πρώτα, ο καταλύτης, η σπίθα που θα ανάψει τη φωτιά, η ενέργεια που θα κονιορτοποιήσει τους δισταγμούς και τις αμφιβολίες, το γεγονός που θα εξαλείψει τους κάθε μορφής ενδοιασμούς, η πράξη που θα δώσει το θάρρος και κυρίως τη νομιμοποιητική δύναμη και για τις άλλες που θα ακολουθήσουν. Και τέτοια ενέργεια είναι η επέτειος που τιμούμε σήμερα.
Η δεύτερη μορφή είναι ότι, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, της ταχύτητας και του μεγέθους (σε ποιότητα και ποσότητα) της γνώσης, των επιστημών και της καινοτομίας που ζούμε σήμερα, οι πράξεις καταλύτες και οι πράξεις ορόσημα, είναι, αυτές, που απελευθερώνουν τα έθνη και τους λαούς, από κάθε μορφής κατοχή, είτε αυτή είναι στρατιωτική, είτε πολιτισμική, είτε οικονομική – όπως πολλοί, σήμερα, παρομοιάζουν την κατάσταση στη χώρα μας – και τα εισάγουν, (τα έθνη, τους λαούς όσο και τον καθένα μας προσωπικά), στη σημερινή επανάσταση, την επανάσταση της γνώσης, της επιστήμης και της τεχνολογίας, τομείς, όπου διεξάγεται ένας άλλος πόλεμος και στον οποίο όλοι μας, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο, αλλά κυρίως η Χώρα μας, πρέπει να είμαστε νικητές, εάν θέλουμε να εξασφαλίσουμε τη βιοτική και πνευματική μας ανάπτυξη, τη βελτίωση του επιπέδου ζωής μας και την συνεχή πρόοδο.
Εμείς ως Έλληνες, ως οι σημερινοί πρόσκαιροι, αλλά ζωντανοί φορείς της Ελλάδος των τριών και πλέον χιλιάδων ετών, έχουμε υπέρτατο χρέος να διαφυλάξουμε την αλήθεια της ιστορίας μας, που χαράζει αλάνθαστα την φυσιογνωμία μας και τη ιδιοτυπία μας. Αυτό ισχύει για όλες τις ιστορικές περιόδους, τις παλιότερες από το 21, αλλά και τις μεταγενέστερες. Ισχύει πρώτ’ από όλα, για το Εικοσιένα.
Οι λαοί πού ευτύχησαν να βαδίσουν επί πολλούς αιώνες κάτω από το αδέκαστο βλέμμα της πραγματικής Ιστορίας, από αυτήν, προ παντός, και όχι από θεωρητικά εποικοδομήματα αντλούν τη γνώση για τις αρετές και τις κακίες τους, καθώς και τις αρχές πού προσδιορίζουν την αποστολή τους μέσα στο χρόνο.
«Όσο πιο πιστοί θεματοφύλακες των συσσωρευμένων εμπειριών του παρελθόντος, είμαστε, τόσο πιο ελεύθεροι πλάστες του μέλλοντος γινόμαστε», έγραφε ο εξέχων Κων/νος Τσάτσος.
Και όμως στην εκπλήρωση του μεγάλου αυτού χρέους θεωρώ ότι εμείς οι Έλληνες υστερούμε. Εκείνο πού ξεχνούμε ευκολότερα από όλα, αυτόν τον καιρό μάλιστα, είναι ο αληθινός εαυτός μας. Χάνουμε τα ίχνη του μέσα στην συνεχή ροή και κίνηση των πραγμάτων πού, αν θέλαμε να έχουμε εσωτερική αρμονία και συνοχή, δεν θα έπρεπε, ούτε στιγμή, να λείπει από τη συνείδηση μας.
Το τεράστιο αυτό πλεονέκτημα, των πολύχρονων και με μεγάλη ιστορία λαών, πού προ παντός εμείς οι Έλληνες διαθέτουμε, δεν το αξιοποιούμε ούτε για να καλλιεργήσουμε τα χαρίσματά μας, ούτε για να πολεμήσουμε τις αδυναμίες μας.
Γι’ αυτό, εύλογα θα έλεγα, πολλές φορές, οι περισσότερο σκεπτόμενοι και προβληματισμένοι τόσο από εμάς όσο και από τους πολιτικούς, πνευματικούς και θρησκευτικούς ταγούς μας ανησυχούμε, όταν οι θησαυροί των περασμένων λησμονούνται και ακόμα περισσότερο, όταν βεβηλώνονται και παραποιούνται.
Γιατί μόνο η γνώση και μάλιστα η γνήσια και αντικειμενική γνώση της ιστορίας μας, αυτή, προ παντός, θα μας προσφέρει τα πιο πολλά από τα στοιχεία πού χρειαζόμαστε για να χαράξουμε, μέσα στη ζοφερή πραγματικότητα που σήμερα μας περιβάλλει, την ορθή πορεία προς τα άδυτα του μέλλοντος.
Γι’ αυτό, πρέπει να θεωρεί, καθένας από εμάς τους Καλαβρυτινούς αλλά και όλοι οι Έλληνες, την ημέρα αυτή και το 1821 γενικότερα, ως ένα από τα πολυτιμότερα στοιχεία του εαυτού μας.
Γι’ αυτό, πρέπει να το γιορτάζουμε και να το τιμούμε, όχι μόνο με εξωτερικές εκδηλώσεις, αλλά και με μια αδιάκοπη ενδόμυχη συλλογή και περίσκεψη και έναν διαρκή προβληματισμό και αναζήτηση.
Για να μας βοηθάει να μένουμε πάντα, αυτό πού αποτελεί τον πρώτο λόγο της ύπαρξής μας, ιδίως στη σημερινή εποχή της πολυπολιτισμικότητας και της ελεύθερης κυκλοφορίας και ανάμιξης λαών και πολιτισμών. Να διατηρήσουμε την εθνική και πολιτιστική μας ταυτότητα, μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη, που συνδιαμορφώνουμε, με αγώνες και μαζί με άλλους λαούς.
Να μένουμε δηλαδή, πάντα Έλληνες και, εμείς, εδώ πάντα, Καλαβρυτινοί και πρωτοπόροι.
Κυρίες και Κύριοι,
Σήμερα, εδώ, στα ιστορικά και μαρτυρικά Καλάβρυτα, στην 197η επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης μας από τον Τουρκικό ζυγό, και παρακολουθώντας όσα συμβαίνουν γύρω μας, την επιθετικότητα και την πολεμική ρητορική των ηγετών της Τουρκίας, δεν είναι δυνατόν να μην έχουμε, το νου μας, τη σκέψη μας, το λογισμό μας και τις προσευχές μας, στους δύο Έλληνες στρατιώτες, τον Άγγελο Μητρετώδη και το Δημήτρη Κούκλαντζη, που κρατούνται, για 21η ημέρα, στις φυλακές της Αδριανούπολης, αντίθετα από κάθε έννοια διεθνούς δικαίου και καλής γειτονίας, από το τουρκικό κράτος, που δείχνει να λειτουργεί με τη λογική του εξπρές του Μεσονυκτίου, όπως ανέφερε και ο υπουργός Άμυνας.
Από εδώ, από τα Καλάβρυτα, στέλνουμε, σήμερα, σ’ αυτά τα δύο παλικάρια και στις οικογένειές τους, τη συμπαράστασή μας και ευχόμαστε να τελειώσει, το ταχύτερο δυνατό, το μαρτύριό τους, το δράμα που ζουν.
Παρακαλώ και ζητώ, δέ, από όλους, εσάς, ένα μεγάλο και δυνατό χειροκρότημα, ως συμβολική ένδειξη της συμπαράστασής μας.
Ταυτόχρονα, ενώνουμε τη φωνή μας, με όλους του Έλληνες και δηλώνουμε ότι, εάν χρειασθεί, οι Καλαβρυτινοί, οι νέοι μας, όλοι οι Έλληνες, χαλυβδώνουμε τη θέλησή μας, σφυρηλατούμε την ενότητά μας, δυναμώνουμε την εθνική μας ομοψυχία και είμαστε παρόντες και άγρυπνοι, είμαστε πρωτοπόροι, όπως ήταν, τότε, οι πρόγονοί μας, να δώσουμε κάθε εθνικό και πατριωτικό αγώνα, ώστε, να μην, προσβάλλεται από κανέναν, η εθνική μας αξιοπρέπεια και κυριαρχία και η περηφάνια του λαού μας.
Τιμή και δόξα, στην 21η Μαρτίου 1821
Τιμή και δόξα, σε όλους τους, γνωστούς και άγνωστους, αγωνιστές που απελευθέρωσαν την πόλη μας.
Ας είναι η πράξη και το νόημα της 21ης Μαρτίου 1821, φωτεινή πυξίδα, για τον καθένα μας.
Συμπαραστεκόμαστε στους στρατιώτες μας, που κρατούνται και ευχόμαστε και αγωνιζόμαστε να απελευθερωθούν σύντομα.
