Η βασκική αυτονομιστική οργάνωση ETA ανακοίνωσε τη διάλυσή της και το τέλος της πολιτικής δράσης, θέτοντας τέρμα στην τελευταία ένοπλη εξέγερση στη δυτική Ευρώπη, που προκάλεσε περισσότερους από 800 θανάτους και χιλιάδες τραυματίες στη διάρκεια δεκαετιών.
Σε μια «τελική διακήρυξη» που φέρει ημερομηνία 3 Μαΐου που διανεμήθηκε στον τύπο η παράνομη οργάνωση δηλώνει ότι «διέλυσε όλες τις δομές της» και ότι «τερματίζει κάθε πολιτική δράση».
Η ETA ιδρύθηκε το 1959 όταν την Ισπανία κυβερνούσε ο δικτάτορας Φρανθίσκο Φράνκο. Στα χρόνια της δράσης της για την ανεξαρτησία της Χώρας των Βάσκων, στις επιθέσεις που εξαπέλυσε στην Ισπανία και τη Γαλλία, σκοτώθηκαν τουλάχιστον 829 άνθρωποι.
Αποδεκατισμένη λόγω της σύλληψης των αρχηγών της, έχοντας λάβει την απόρριψη του πληθυσμού, η οργάνωση, που χαρακτηρίζεται τρομοκρατική από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είχε αποκηρύξει τη βία από το 2011 και είχε παραδώσει τα όπλα της το περασμένο έτος.
Προχώρησε σε ένα επιπλέον βήμα με μια επιστολή που φέρει ημερομηνία 16 Απριλίου και δημοσιεύθηκε χθες στον ισπανικό Τύπο, όπου ανακοίνωνε ότι «διέλυσε πλήρως όλες τις δομές της». Η επιστολή απευθυνόταν σε προσωπικότητες που την προέτρεψαν να αποκηρύξει τη βία, όπως ο τέως Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Άναν ή ο πρώην επικεφαλής του ιρλανδικού Σιν Φέιν, Τζέρι Άνταμς, σύμφωνα με ένα μέλος της βασικής περιφερειακής κυβέρνησης.
Σε επιστολή που αναγνώστηκε στα κεντρικά γραφεία μιας ομάδας επίλυσης συγκρούσεων με έδρα τη Γενεύη, η οργάνωση αναφέρει ότι έφθασε στο τέλος.
«Έχουμε λάβει αυτή, την τελευταία μας απόφαση ώστε να περάσουμε σε μία νέα ιστορική φάση», αναφέρεται στην επιστολή που υπογράφει η Euskadi Ta Askatasuna (ΕΤΑ).
«Η ETA γεννήθηκε από τον λαό και τώρα επιστρέφει στον λαό» αναφέρεται στην επιστολή, την οποία ανέγνωσε ο Ντέιβιντ Χάρλαντ, εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου για τον Ανθρωπιστικό Διάλογο.
Την ανακοίνωση της διάλυσης αναμένεται να ακολουθήσει την Παρασκευή μια «διεθνής διάσκεψη» στο Κάμπο-λε-μπεν, στη γαλλική Χώρα των Βάσκων, όπου αναμένονται ο Τζέρι Άνταμς και εκπρόσωποι πολλών ισπανικών κομμάτων ως εγγυητές της καλής πίστης της ETA. «Η ETA οφείλει (αυτή τη διάλυση) στη βασκική κοινωνία και σε όλη την ανθρωπότητα», δήλωσε ο πρόεδρος της περιοχής των Βάσκων, ο εθνικιστής Ίνιγο Ουρκούλιου, σε συνέντευξη στην εφημερίδα El Pais. Δεν θα έπρεπε να είχε υπάρξει ποτέ».
Πολλά θύματα της ETA δεν είναι έτοιμα να συγχωρήσουν το αίμα που χύθηκε στη διάρκεια τόσων χρόνων. Σε συνέντευξη Τύπου στο Σαν Σεμπαστιάν, τη βασική πόλη όπου σημειώθηκαν οι περισσότερες επιθέσεις, η Συλλογικότητα των θυμάτων της τρομοκρατίας (Covite) απαίτησε από την ETA να καταδικάσει τον τρόμο και να σταματήσει να αποτίνει δημόσιο φόρο τιμής στους μαχητές της όταν βγαίνουν από τη φυλακή. Αναμένει επίσης να ρίξει φως σε 358 εγκλήματα που δεν έχουν διαλευκανθεί μέχρι σήμερα.
Η Ισπανία δέχθηκε με δυσφορία ένα μήνυμα που μεταδόθηκε στις 20 Απριλίου όπου η ένοπλη πτέρυγα εξέφραζε λύπη «για τις αδικίες που προκάλεσε» αλλά δεν ζητούσε συγγνώμη παρά μόνο από εκείνα τα θύματα που δεν ήταν μέρη της «σύγκρουσης», αφήνοντας να εννοηθεί ότι τα υπόλοιπα, όπως οι αστυνομικοί, ήταν νόμιμοι στόχοι.
Η συντριπτική πλειονότητα των Βάσκων απορρίπτει τη βία, όμως μια μειονότητα διεκδικεί ακόμη την ανεξαρτησία. Η αυτονομιστική συμμαχία EH Bildu, δεύτερο κόμμα στο βασικό κοινοβούλιο, συγκέντρωσε το 21% των ψήφων στις περιφερειακές εκλογές του 2016.
Η Bildu ζητεί, όπως και το βασικό Εθνικιστικό Κόμμα του Ουρκούλιου, οι 300 κρατούμενοι της ETA που εκτίουν την ποινή τους στην Ισπανία και τη Γαλλία να μπορούν να μεταφερθούν σε φυλακές πιο κοντινές στις οικογένειές τους.
Η ισπανική κυβέρνηση αρνείται μέχρι σήμερα να παραχωρήσει οποιοδήποτε σαν αντιστάθμισμα στη διάλυση της ETA. «Ό,τι κι αν κάνει, η ETA δεν θα βρει καμία ρωγμή και καμία ατιμωρησία για τα εγκλήματά της», δήλωσε σήμερα ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι. «Δεν της οφείλουμε τίποτε και δεν έχουμε να της αναγνωρίσουμε τίποτε.»
Όμως, στη συνέντευξή του στην El Pais, ο Ουρκούλιου διατυπώνει την ελπίδα για μια αλλαγή στη σωφρονιστική πολιτική. Η απάντηση στις επιθέσεις της ETA ήταν ένας «βρόμικος πόλεμος»: δολοφονίες μελών της ETA από παρακρατικές δυνάμεις, βασανιστήρια στα χέρια της αστυνομίας.
Αυτά τα θύματα, ζητούν, όπως και η ETA, αυτή η βία να ληφθεί υπόψη.
«Αν δεν αναγνωρίσει κανείς ένα μέρος του πόνου, είναι πολύ δύσκολο να υπάρξουν συνθήκες συμφιλίωσης», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Άνε Μουγκουρούζα, 28 ετών. Ο πατέρας της, Χοσού –βουλευτής του Herri Batasuna, της πολιτικής πτέρυγας της ETA–, δολοφονήθηκε το 1989 από ακροδεξιούς μαχητές οι οποίοι, όπως πιστεύει η κόρη του, είχαν την έγκριση των αρχών.
