Την θεσμοθέτηση της φορολόγησης των κρυπτονομισμάτων και των κερδών τους ως επένδυση χαρτοφυλακίου, με φόρο 15% όπως στις μετοχές, σχεδιάζει να προτείνει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Οι φορολογικές αρχές βάζουν στο στόχαστρο το "blockchain", τα ηλεκτρονικά "πορτοφόλια" και άλλες μορφές συναλλαγών μέσω ηλεκτρονικού χρήματος, καθώς αυτοί οι όροι συζητιούνται πλέον όλο και περισσότερο στο στρατηγείο της ΑΑΔΕ.
Ψηφιακές πλατφόρμες και ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών αλλάζουν τα δεδομένα και η φορολογική αρχή στρέφει το βλέμμα σε νέες, με παγκόσμια εμβέλεια, ψηφιακές πλατφόρμες εμπορίας ή παροχής υπηρεσιών και συστήματα πληρωμών. Ειδικά όταν στο εξωτερικό έχει ξεκινήσει να γίνεται χρήση κρυπτονομισμάτων (Bitcoin, Ethereum, Ripple, κ.α.) από τους ίδιους τους φορολογούμενους, ακόμη και για να πληρώσουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις!
Υπερκέρδη
Το φαινόμενο της διάδοσης νέου τύπου ηλεκτρονικών πληρωμών απασχολεί -πανευρωπαϊκά πλέον- όλο και περισσότερο τις φορολογικές διοικήσεις. Η ΑΑΔΕ βρίσκεται σε επαφές με φορολογικές διοικήσεις άλλων κρατών, αναζητώντας διεθνή συνεργασία με σκοπό την φορολόγηση και την ανάπτυξη τεχνογνωσίας για την παρακολούθηση της high – tech φοροδιαφυγής.
Όπως αποκάλυψε προ μηνών ήδη το business stories, τα «λαγωνικά» της ΑΑΔΕ έχουν ήδη εντοπίσει κινήσεις με εμβάσματα χιλιάδων ευρώ, από μετατροπές Bitcoin σε ευρώ ή άλλα ξένα νομίσματα.
Από την έρευνα αυτή, διαφαίνεται πως ελάχιστοι δηλώνουν τα υπερκέρδη από συναλλαγές τέτοιων νομισμάτων, στο Ε1 της φορολογίας εισοδήματος. Μάλιστα παρατηρείται να δηλώνουν τα έσοδα αυτά, κυρίως άνεργοι ή άτομα χωρίς εισοδήματα αλλά με σημαντική ακίνητη περιουσία, που θέλουν να καλύψουν τεκμήρια για να μην πληρώσουν φόρους.
Μόδα "τύπου Airbnb"
Διεθνώς ανέρχονται σε εκατοντάδες τα "κρυπτονομίσματα", η αξία των οποίων μεταβάλλεται διαρκώς και συχνά εκτοξεύεται στα ουράνια, δημιουργώντας ακόμα και ανησυχίες για κίνδυνο «φούσκας».
Για παράδειγμα το πιο γνωστό από αυτά, το Bitcoin, έχει καταγράψει αλματώδη άνοδο σε «πετώντας» από 2.000 δολάρια που είχε πριν δύο χρόνια, στα 6.200 πέρυσι και πάνω από 8.000 το καλοκαίρι. Φέτος έχει πέσει σχεδόν στα 5.000 δολάρια ή και χαμηλότερα πριν λίγους μήνες, παραμένει όμως πολύ υψηλότερα σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.
Η «τρελή» πορεία του Bitcoin και των υπόλοιπων κρυπτονομισμάτων (όπως το Ethereum κλπ) αποτελούν θέμα συζήτησης στους οικονομικούς κύκλους σε ολόκληρο τον κόσμο. Ωστόσο τα υπερκέρδη αυτά δεν εντοπίζονται με τον «παραδοσιακό» φορολογικό έλεγχο.
Για τον λόγο αυτό οι φορολογικές διοικήσεις θέλουν να βάλουν «χέρι» στο blockchain, δηλαδή στα κατάστιχα των λογιστικών εγγραφών των συναλλαγών τέτοιων νομισμάτων. Από την άποψη αυτή, το φαινόμενο θυμίζει αρκετά την προσπάθεια που καταβάλλεται για άντληση στοιχείων από τις πλατφόρμες διαμοιρασμού και βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων (τύπου Airbnb) προκειμένου να ελεγχθούν και να φορολογηθούν σημαντικά εισοδήματα που αποκομίζει μεγάλος αριθμός φορολογουμένων, χωρίς να νοιώθουν ακόμα ασφυκτική πίεση από την εφορία.
«Τρύπα» στην φορολογία
Καθώς για τέτοια μέσα συναλλαγών και επενδύσεων δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρη πρόβλεψη στην φορολογική νομοθεσία, οι χρήστες των νομισμάτων κινούνται σε γκρίζα ζώνη. Ειδικά την ώρα της συμπλήρωσης του Ε1 πολλοί αναρωτιούνται εάν πρέπει να αναγράψουν και πώς τα εμβάσματα σε ευρώ από τα διεθνή ανταλλακτήρια Bitcoin (Kraken, Bitstamp, Gemini κλπ), αλλά και πως θα τα δικαιολογήσουν αν τους ζητηθεί από την εφορία.
Μέχρι τώρα το bitcoin αντιμετωπίζεται διεθνώς σαν ένα μέσο πληρωμής και όχι επενδυτικό προϊόν, οπότε και η αγοραπωλησία του δεν εμπίπτει σε ΦΠΑ, ούτε υπάρχει και σχετική πρόβλεψη ως προς τη φορολογία από πλευρά εισοδήματος, όταν το bitcoin διακρατάται ως περιουσιακό στοιχείο το οποίο δύναται να δημιουργήσει κεφαλαιακά κέρδη κατά την πώλησή του.
Αλλά ακόμα και αν ενταχθεί στην φορολογική νομοθεσία, πολλοί αμφιβάλλουν αν μπορεί και πώς να ελεγχθεί η ακρίβεια της σχετικής δήλωσής (για την επιβολή φόρου εισοδήματος, υπεραξίας κλπ) δεδομένου μάλιστα ότι η εφορία αντιμετωπίζει δυσκολίες με τους ελέγχους για το Airbnb ή ακόμα και ... για τα ρολόγια της ΔΕΗ.
Η λύση που κάποιοι επιλέγουν ήδη, πριν νομοθετηθεί η φορολογία των κερδών αυτών, είναι ότι τα δηλώνουν στο Ε1 γιατί, αν δεν έχουν άλλα εισοδήματα αλλά εισέπραξαν μεγάλα ποσά (πχ 10000 ευρώ) από bitcoin μέσω εμβασμάτων, ξέρουν πως κάθε προσαύξηση καταθέσεων εντοπίζεται πλέον από την εφορία.
Οι πιο συνεπείς, δηλώνουν αρχικά την αξία κτήσης και μετά την αξία πώλησης στους κωδικούς 743 και 781. Μετά καταχωρούν την «υπεραξία» που αποκόμισαν στον κωδικό 865 του Ε1 και «καθαρίζουν» πληρώνοντας φόρο 15% (1.500 ευρώ στο παράδειγμα) σαν να είχαν πχ κέρδη από τους τόκους καταθέσεων ή μερίδια αλλοδαπής. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουν να φορολογηθούν με τεκμήρια γα πλασματικό εισόδημα με 29% σαν κέρδη από επιχειρήσεις (και με προκαταβολή φόρου 100% για την επόμενη χρονιά).
Αν πάλι δεν θέλουν να τα εμφανίσουν σαν τραπεζικό έμβασμα, εφαρμόζουν άλλες μεθόδους για να χρησιμοποιήσουν τα κέρδη τους χωρίς να τα δηλώσουν στην εφορία, όπως πχ με ειδικές προπληρωμένες κάρτες από τις οποίες μπορούν να κάνουν και ανάληψη μετρητών σε ΑΤΜ, χωρίς να φαίνεται σαν κατάθεση στην τράπεζα.
Παρόλα αυτά, αν εντοπιστούν επαναλαμβανόμενες πωλήσεις (πάνω από τρεις μέσα σε 6 μήνες) μπορεί να αντιμετωπιστούν από την εφορία σαν "επιχειρηματικές" συναλλαγές, με αποτέλεσμα ο χρήστης να ελέγχεται και να φορολογείται σαν επιτηδευματίας ή να απειλείται και με πρόστιμο για μη έναρξη επαγγέλματος και τήρηση βιβλίων.
