53 χρόνια συμπληρώνονται από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών το 1967. Μιας πράξης που συνετέλεσε στον οριστικό ενταφιασμό της νεαρής και προβληματικής μεταπολεμικής δημοκρατίας, που σε όλη την 18χρονη πορεία της (1949-1967), βρισκόταν υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του αμερικανικού παράγοντα.
Το κίνημα των επίορκων αξιωματικών μπορεί να έπιασε πολλούς «στον ύπνο», ήταν όμως καλά σχεδιασμένο, ουδόλως στιγμιαίο όπως αποδείχθηκε και στην δίκη του 1975 και συμβολίζει την αναμενόμενη έκβαση της «ταραγμένης εξαετίας» του 1961-67.
Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος σε ομιλία του το 1969
Παρακράτος, ασυνεννοησία του πολιτικού κόσμου, η ωμή παρέμβαση και ο αλλοπρόσαλλος ρόλος του Παλατιού, ήταν οι καθοριστικοί παράγοντες που έφεραν στο προσκήνιο τους έξαλλους συνταγματάρχες. Και πως θα μπορούσε να έχει συμβεί αλλιώς; Μια αλυσίδα γεγονότων προδιέγραφε τα μελλούμενα. Η ΕΔΑ στην αξιωματική αντιπολίτευση το 1958, είχε θορυβήσει τους κατεστημένους μηχανισμούς της ελεγχόμενης δημοκρατίας και σε συνδυασμό με την αδυναμία του Κέντρου να αποτελέσει σοβαρή εναλλακτική λύση, ενεργοποίησαν ένα δίκτυο ανθρώπων και παραγόντων που έκανε επίδειξη ισχύος στις εκλογές «βίας και νοθείας» του 1961 και στην δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963. Ο εξαναγκασμός της κυβέρνησης Καραμανλή το 1963, εξαιτίας του βασιλικού ταξιδιού στο Λονδίνο, το Μάιο του ίδιου έτους, έληξε άδοξα ένα «φλέρτ» που κρατούσε αδιάκοπα από την αναρρίχηση του Καραμανλή το 1955 με σαφέστατη βασιλική εύνοια-νομότυπα βέβαια- μετά τον θάνατο του Παπάγου. Στην συνέχεια, τα 30 αργύρια της «αποστασίας» του 1965 εναντίον του λαοπρόβλητου Γεωργίου Παπανδρέου και οι κυβερνήσεις ανδρείκελα του παλατιού, δεν άργησαν να οδηγήσουν στον ολοκληρωτισμό. Χωρίς κανείς να ξεχνάει το αντικίνημα του Κωνσταντίνου το Δεκέμβριο του 1967 εναντίον των συνταγματαρχών τους οποίους φυσικά είχε ορκίσει 8 μήνες πριν. Πράξη μοιραίας ιστορικής ετυμηγορίας μετά την ακατανόητη σύγκρουσή του με τον Γεώργιο Παπανδρέου, για την οποία σήμερα παρουσιάζεται τραγικά μετανιωμένος.
Στο διάβα της η δικτατορία κυριολεκτικά ισοπέδωσε τα πάντα. Περιστολή των ανθρωπίνων ελευθεριών και φίμωση του πνευματικού κόσμου της χώρας σε συνδυασμό με κίβδηλα δημοψηφίσματα προσχηματικής φύσεως έδιναν τον τόνο μιας εθνικολαϊκίστικης δικτατορίας βουτηγμένης στα βλαχοδεξιά κίτς συμπλέγματα της. Επιπλέον, η χούντα υπήρξε μια διακυβέρνηση που από την πρώτη στιγμή υπονόμευσε την τύχη της Κύπρου, αποσύροντας την ελληνική μεραρχία που είχε στείλει από το 1964 εκεί, ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Ο Γεώργιος Σεφέρης τις ημέρες της δημόσιας δήλωσής του κατά της χούντας τον Μάρτιο του 1969
Με αποτέλεσμα να αποβούν τραγικά προφητικά τα τελευταία δημόσια λόγια του Γιώργου Σεφέρη το 1969, όπου τόνιζε πως «στις δικτατορίες η τραγωδία παραμένει αναπότρεπτη στο τέλος». Την ίδια στιγμή, δημιούργησε συλλογικούς μύθους ανθεκτικούς στο χρόνο(πχ «έκανε δρόμους», «δεν άφησε χρέη») που για κάποιους ακόμα και σήμερα αποτελούν άξονες ιδεολογικής συμπεριφοράς. Όμως, τα βασανιστήρια, η εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου, η κακοδιοίκηση, οι στημένοι σύλλογοι και τα δοτά σωματεία, τα χαρισμένα δάνεια και τα σκάνδαλα με τα σάπια κρέατα της Αργεντινής, στέκουν και σήμερα αδιάψευστοι μάρτυρες των εγκληματικών πράξεων της ομάδας των συνταγματαρχών.
Σε μια εποχή συνειδησιακής και ιδεολογικής βαβυλωνίας όπου η ανθρωπότητα μοιάζει να βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, μεταξύ του διλήμματος της προάσπισης της ασφάλειας ή των ανθρώπινων ελευθεριών και δικαιωμάτων, θλιβερές επέτειοι σαν την 21η Απριλίου, είναι εδώ για να μας θυμίζουν και να μας διδάσκουν. Πως είναι ανάγκη ο αγώνας για το σεβασμό της δημοκρατίας της ελευθερίας και του νόμου, να είναι συνεχής και αδιάκοπος. Αν θέλουμε να εξακολουθήσουμε να λογιζόμαστε ως έθνος πολιτισμένο, σύγχρονο και προπάντων δημοκρατικό.
