Έκτακτη συνάντηση με τον πρωθυπουργό της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης, Φαγιέζ αλ Σάρατζ, έχει το απόγευμα του Σαββάτου ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τη συνάντηση ανακοίνωσε η τουρκική προεδρία σε ανάρτηση στο Twitter:
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνάντηση δεν ήταν στο πρόγραμμα του τούρκου προέδρου, κάτι που σημαίνει -ενδεχομένως- σύντομα εξελίξεις στη Λιβύη.
Υπενθυμίζεται πως τα στρατεύματα του Σάρατζ είναι έτοιμα να καταλάβουν την στρατηγικής σημασίας πόλη της Σύρτης, αλλά και την αεροπορική βάση Αλ Τζούφρα.
Αυτό όμως θα σήμαινε για την Αίγυπτο υπέρβαση της «κόκκινης γραμμής», όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αλ Σίσι, ο οποίος έχει λάβει έγκριση από το Κοινοβούλιο της χώρας του για στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη.
Την ίδια ώρα υπόψιν ο Γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μαας, επέκρινε τόσο «τις τουρκικές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο» όσο και την απόφαση του αιγυπτιακού κοινοβουλίου. Οι αποφάσεις για στρατιωτικές επιχειρήσεις ενέχουν πάντα τον κίνδυνο κλιμάκωσης, επισήμανε ο Χάικο Μάας, ενώ μαζί με τον ομόλογό του Νίκο Δένδια από την Αθήνα, τη Τρίτη κάλεσαν για αποστρατωτικοποιημένες ζώνες γύρω από τη Σύρτη και την Αλ Τζούφρα.
Απειλή σύρραξης Αιγύπτου – Toυρκίας;
Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, το κοινοβούλιο της Αιγύπτου άνοιξε την περασμένη Δευτέρα τον δρόμο στον πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι για μια στρατιωτική επιχείρηση στη Λιβύη. Στόχος είναι «η υπεράσπιση της εθνικής ασφάλειας ενάντια σε εγκληματικές και ένοπλες πολιτοφυλακές και ξένα τρομοκρατικά στοιχεία».
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Και πόσο βάσιμος είναι ο φόβος κλιμάκωσης; Μέχρι στιγμής ένα είναι σαφές. Η απόφαση του αιγυπτιακού κοινοβουλίου αυξάνει τον κίνδυνο άμεσης σύγκρουσης με την Τουρκία, η οποία έχει ισχυροποιήσει τη θέση της στη Λιβύη.
Η Άγκυρα υποστηρίζει τη διεθνώς αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με έδρα την Τρίπολη υπό τον πρωθυπουργό Φαγιέζ Αλ Σάρατζ. Από την άλλη πλευρά η Αίγυπτος κάνει εκστρατεία, από κοινού με τη Ρωσία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, υπέρ του αντάρτη στρατηγού Χαλιφά Χαφτάρ, ο οποίος συνδέεται με το λεγόμενο «εξόριστο κοινοβούλιο» στο Τομπρούκ της Ανατολικής Λιβύης.
Η «κόκκινη γραμμή» της Αιγύπτου
Τα στρατεύματα του Σάρατζ είναι έτοιμα να καταλάβουν την στρατηγικής σημασίας πόλη της Σύρτης και την αεροπορική βάση Αλ Τζούφρα. Αυτό όμως θα σήμαινε για την Αίγυπτο υπέρβαση της «κόκκινης γραμμής», όπως δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος Αλ Σίσι. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τις κρίσιμες εγκαταστάσεις πετρελαίου της Σύρτης. Ο Αλ Σίσι φοβάται επίσης ότι τα τουρκικά στρατεύματα θα μπορούσαν να προελάσουν από εκεί στη μεθόριο Λιβύης-Αιγύπτου. Οι ηγέτες των τοπικών φυλών της Λιβύης αλλά και η εξόριστη κυβέρνηση στο Τομπρούκ ζήτησαν ανοιχτά την παρέμβαση της Αιγύπτου.
Ο φιλοκυβερνητικός τύπος στην Αίγυπτο κάνει λόγο για «τρεις ιστορικούς εχθρούς» που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα: την Αιθιοπία, με την οποία βρίσκεται σε διαμάχη για το νέο φράγμα του Νείλου, το Κατάρ, το οποίο εμφανίζεται έτοιμο να χρηματοδοτήσει κάθε σχέδιο που στρέφεται εναντίον της Αιγύπτου, και την Τουρκία, η οποία απειλεί τα δυτικά σύνορα της χώρας. Οι θεωρίες συνωμοσίας στην Αίγυπτο δίνουν και παίρνουν, πάντα με έντονη δόση πατριωτισμού.
Αντιτιθέμενα συμφέροντα
Σύμφωνα με τον Τιμ Ίτον, ο οποίος διερευνά τα οικονομικά αίτια του πολέμου στη Λιβύη στη βρετανική δεξαμενή σκέψης Chatham House, η παρούσα κατάσταση είναι κρίσιμη και απειλητική. Η Αίγυπτος και η Τουρκία καθοδηγούνται από μια σειρά ασύμβατων συμφερόντων στη Λιβύη. Η Τουρκία, αναφέρει ο Ίτον, θέλει να υποστηρίξει όχι μόνο την κυβέρνηση της Τρίπολης αλλά και τις ισλαμιστικές δυνάμεις στη Λιβύη. Επιδιώκει επίσης οικονομικά συμφέροντα, θέλοντας να έχει μια καλή αφετηρία για μελλοντικές προσοδοφόρες συμβάσεις στη Λιβύη. Όπως υποστηρίζει ο βρετανός ερευνητής, η Τουρκία έχει ήδη επωφεληθεί από την υποστήριξη στον Σάρατζ για να ενισχύσει τη θέση της και στη διαμάχη για το δικαίωμα γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Από την άλλη πλευρά η Αίγυπτος δεν ανησυχεί μόνο για την εδαφική της ακεραιότητα. «Η αιγυπτιακή πολιτική έχει επίσης και μια ιδεολογική διάσταση. Η κυβέρνηση βλέπει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και όλους τους παράγοντες που συνδέονται έστω και χαλαρά με αυτούς ως υπαρξιακή απειλή, στην οποία πρέπει να αντιταχθεί» αναφέρει ο Ίτον. Για το Κάιρο, βασικός υποστηρικτής των Αδελφών Μουσουλμάνων στην περιοχή είναι ο Ταγίπ Ερντογάν. Και ο Σάρατζ θεωρείται κατά κάποιον τρόπο εκπρόσωπος των Αδελφών Μουσουλμάνων, ενώ ο Χαφτάρ θεωρείται «προπύργιο» έναντι των Ισλαμιστών.
