Νέα έρευνα από το Ινστιτούτο Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστημών (IoPPN) του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου βρήκε ότι τόσο η διατροφή όσο και η άσκηση μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και άνοιας, πιθανότητα μέσω της νευρογένεσης στον ιππόκαμπο (διαδικασία κατά την οποία ο εγκέφαλος παράγει νέα εγκεφαλικά κύτταρα).
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association, υποδεικνύει ότι η τροποποιημένη νευρογένεση στον εγκέφαλο θα μπορούσε πιθανότατα να αντιπροσωπεύει έναν πρώιμο δείκτη γνωστικής εξασθένησης και άνοιας.
Η έρευνα μελέτησε τον τρόπο με τον οποίο το αίμα των συμμετεχόντων με και χωρίς γνωστική εξασθένηση και άνοια θα μπορούσε να επηρεάζει τη νευρογένεση στον ιππόκαμπο σε εργαστηριακό περιβάλλον και αν η διατροφή και η άσκηση αποτελούσαν σημαντικούς παράγοντες.
Πιο συγκεκριμένα, ελήφθησαν δείγματα αίματος 418 Γάλλων ενηλίκων άνω των 65 ετών, 12 χρόνια πριν τη διάγνωσή τους με γνωστική εξασθένηση και άνοια και εξετάστηκαν τα βλαστοκύτταρα του ιππόκαμπου. Επιπλέον, συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για την κοινωνικο-δημογραφική κατάσταση, τον τρόπο ζωής και δεδομένα υγείας των συμμετεχόντων, ενώ η κατάσταση επίγνωσης και άνοιας μετρώνταν κάθε δύο με τρία χρόνια σε μια 12ετή περίοδο παρακολούθησης.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι 12 χρόνια πριν τη διάγνωση, τόσο η γνωστική εξασθένηση όσο και η νόσος Αλτσχάιμερ σχετίζονταν με τα επίπεδα θανάτου των νευρικών βλαστοκυττάρων. Η επιστημονική ομάδα βρήκε, επίσης, ότι η άσκηση, η διατροφή, τα επίπεδα βιταμίνης D, καθώς και τα επίπεδα καροτενοειδών και λιπιδίων σχετίζονταν με τον ρυθμό θανάτου των κυττάρων. Επιπλέον, η φυσική δραστηριότητα και η διατροφή αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες που στη συνέχεια προσδιόρισαν την κατάσταση επίγνωσης. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές βρήκαν ότι η μειωμένη φυσική δραστηριότητα και η κακή διατροφή αύξαναν τον κυτταρικό θάνατο, ο οποίος με τη σειρά του αύξανε τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης στο μέλλον.
Παρόλο που προηγούμενες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η διατροφή και η άσκηση έχουν κάποιες προστατευτικές επιδράσεις έναντι της γνωστικής εξασθένησης και της άνοιας, οι ρόλοι τους δεν έχουν κατανοηθεί επαρκώς σε νευροβιολογικό επίπεδο. Μέχρι σήμερα, μελέτες σε ζώα έχουν δείξει πως η διατροφή και η άσκηση μπορούν να επηρεάζουν άμεσα τη νευρογένεση στον ιππόκαμπο, εξηγώντας ενδεχομένως πώς ασκούν τις βιολογικές τους επιδράσουν, ωστόσο η μελέτη αυτή «φωτίζει» περαιτέρω το ζήτημα σε ανθρώπινα μοντέλα.
«Η μελέτη μας όχι μόνο δείχνει ότι υπάρχουν ατομικοί δείκτες της νευρογένεσης στον ιππόκαμπο που σχετίζονται με τη γνωστική εξασθένηση και την άνοια 12 χρόνια αργότερα, αλλά και ότι υπάρχει ως ένα βαθμό εξειδίκευση στις διαγνώσεις των υποτύπων της άνοιας. Αν ένας άνθρωπος παρουσιάζει αύξηση στα επίπεδα κυτταρικού θανάτου κατά τη διαδικασία της διαφοροποίησης (όταν τα νευρικά βλαστοκύτταρα γίνονται νευρώνες), μπορούμε να το εξετάσουμε ως πιθανό προειδοποιητικό σημάδι για γνωστική εξασθένηση. Αντίθετα, η μείωση στα επίπεδα του κυτταρικού θανάτου κατά τη διάρκεια του πολλαπλασιασμού (διαδικασία μέσω της οποία ένα κύτταρο χωρίζεται σε ζεύγος) και η μειωμένη ακεραιότητα των προγονικών κυττάρων του ιππόκαμπου θα μπορούσαν να αξιολογηθούν ως παράγοντες πρόβλεψης της νόσου Αλτσχάιμερ και της αγγειακής άνοιας αντίστοιχα», εξηγεί η Δρ. Sandrine Thuret, επικεφαλής ερευνήτρια της μελέτης.
«Παρόλο που σίγουρα χρειάζονται περισσότερες εργασίες για να κατανοήσουμε πλήρως πώς η διατροφή και η άσκηση μπορεί να τροποποιούν τη νευρογένεση στον ιππόκαμπο, τα ευρήματά μας ενδεχομένως να αντιπροσωπεύουν μια αποτελεσματική πρώιμη στρατηγική πρόληψης απέναντι στη γνωστική εξασθένηση και την άνοια», συμπληρώνει καταληκτικά ο Δρ. Andrea du Preez, πρώτος συγγραφέας της μελέτης από το IoPPN.
