Μας σκοτώνει αργά το μαύρο πλαστικό που χρησιμοποιούμε στο μαγείρεμα;
Οι καθημερινές μας κουζίνες, γεμάτες με εργαλεία και σκεύη που θεωρούμε ακίνδυνα, αποκαλύπτουν συχνά αθέατους κινδύνους που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία μας. Μια πρόσφατη μελέτη εντόπισε τις μαύρες σπάτουλες από ανακυκλωμένο πλαστικό ως πιθανή πηγή τοξικών χημικών ουσιών, προκαλώντας ανησυχία για τη διαρροή επικίνδυνων επιβραδυντών φλόγας στα τρόφιμα.
Το ερώτημα ωστόσο είναι: πρέπει να ανησυχούμε πραγματικά ή μπορούμε να επιστρέψουμε στις μαύρες σπάτουλες χωρίς φόβο;
Ποιο είναι το πρόβλημα με το μαύρο πλαστικό;
Το ανακυκλωμένο πλαστικό, το οποίο συγχωνεύεται από αντικείμενα διαφορετικού χρώματος, τείνει να έχει ένα αντιαισθητικό χρώμα λάσπης. Έτσι, για να κάνουν τα προϊόντα να φαίνονται πιο κομψά και ομοιόμορφα, οι κατασκευαστές προσθέτουν συνήθως μια χρωστική ουσία, το μαύρο άνθρακα, στα ανακυκλωμένα προϊόντα, όπως γράφει ο Guardian.
Το πρόβλημα είναι ότι όταν τα προϊόντα αυτά πάνε για ανακύκλωση, η χρωστική ουσία αιθάλη τα καθιστά ουσιαστικά αόρατα στους οπτικούς αισθητήρες που χρησιμοποιούνται για τη διαλογή των διαφορετικών πλαστικών στις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης. Οι κατασκευαστές αρχίζουν τώρα να χρησιμοποιούν εναλλακτικές μαύρες χρωστικές ουσίες που δεν προκαλούν αυτό το πρόβλημα, αλλά φαίνεται ότι το ζήτημα έχει δημιουργήσει ζήτηση για μαύρο πλαστικό που έχει παραχθεί από ηλεκτρονικά απόβλητα, τα οποία περνούν από διαφορετικό ρεύμα ανακύκλωσης.
Τα περιβλήματα προϊόντων όπως οι υπολογιστές, οι τηλεοράσεις και οι καφετιέρες συνήθως επεξεργάζονται με επιβραδυντές φλόγας για την αποφυγή ηλεκτρικών πυρκαγιών. Αυτό περιλαμβάνει χημικές ουσίες που έχει αποδειχθεί ότι είναι τοξικές για τον άνθρωπο σε υψηλά επίπεδα έκθεσης και οι οποίες έχουν πλέον απαγορευτεί σε πολλές χώρες. Ωστόσο, τα παλαιά πλαστικά που περιέχουν ορισμένες από αυτές τις χημικές ουσίες φαίνεται ότι εξακολουθούν να περνούν μέσα από την αλυσίδα ανακύκλωσης.
Τι διαπίστωσε το αρχικό έγγραφο;
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο στο περιοδικό Chemosphere, εξέτασε 203 μαύρα πλαστικά προϊόντα οικιακής χρήσης που πωλούνται στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων σκευών κουζίνας, δοχείων για φαγητό και παιχνιδιών. Οι ερευνητές αξιολόγησαν τα επίπεδα ενός επιβραδυντικού φλόγας χημικού που ονομάζεται δεκαβρωμοδιφαινυλαιθέρας (BDE-209), το οποίο δεν μπορεί να διασπαστεί εύκολα στο περιβάλλον, έχει συνδεθεί με πιθανούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και καταργήθηκε σταδιακά στις ΗΠΑ πριν από μια δεκαετία και πλέον. Ωστόσο, η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ορισμένα σκεύη κουζίνας θα οδηγούσαν σε πιθανή δόση 34.700 ng ημερησίως BDE-209, η οποία, όπως προειδοποίησαν οι επιστήμονες, πλησιάζει το όριο ασφαλούς έκθεσης που συνιστά η Υπηρεσία Προστασίας της Υγείας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA).
Τι πήγε λάθος;
Δυστυχώς, οι επιστήμονες είχαν υπολογίσει λανθασμένα τη δόση αναφοράς της EPA κατά 10 φορές. Αυτό οδήγησε την εκτιμώμενη έκθεση στο BDE-209 από τα μαύρα κουτάλια και τις σπάτουλες σε λιγότερο από το ένα δέκατο του συνιστώμενου ορίου της EPA. Οι συγγραφείς δήλωσαν ότι το σφάλμα δεν άλλαξε το γενικό συμπέρασμά τους ότι «η ανακύκλωση, χωρίς την απαραίτητη διαφάνεια και τους περιορισμούς για τη διασφάλιση της ασφάλειας, οδηγεί σε απροσδόκητη έκθεση σε τοξικά επιβραδυντικά φλόγας σε οικιακά αντικείμενα».
Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να αλλάξει τον βαθμό ανησυχίας για τον μέσο αναγνώστη. «Νομίζω ότι αλλάζει κάπως τη γεύση του όλου πράγματος όταν πέφτεις έξω κατά 10 φορές όταν συγκρίνεις κάτι με την τιμή αναφοράς», δήλωσε στην εφημερίδα National Post του Καναδά ο Joseph Schwarcz, διευθυντής του Γραφείου Επιστήμης και Κοινωνίας του Πανεπιστημίου McGill και ακαδημαϊκός που πρώτος ανέδειξε το σφάλμα. «Όλα αυτά αξίζουν προσοχή, αλλά πρέπει να το κάνετε σωστά και πρέπει να βεβαιωθείτε ότι οι αριθμοί σας είναι σωστοί προτού τρομάξετε τους ανθρώπους».
Μπορώ λοιπόν να χαλαρώσω;
Παρόλο που η έρευνα υπερεκτίμησε τον κίνδυνο, η ιστορία ανέδειξε τις πραγματικές ανταλλαγές που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ της βιωσιμότητας και της ασφάλειας των προϊόντων.
«Μόλις αρχίσεις να κατανοείς όλες αυτές τις ροές υλικών και πού πηγαίνουν, είναι πραγματικά πολύπλοκο», δήλωσε ο Mark Miodownik, καθηγητής υλικών και κοινωνίας στο University College του Λονδίνου. «Το ανακυκλώσιμο περιεχόμενο είναι καλό. Αλλά αν πρόκειται για παλαιά πλαστικά, συχνά έχουν αυτά τα αρκετά φρικτά πράγματα μέσα τους. Η ανακύκλωση σε επαφή με τρόφιμα είναι ένα από τα πραγματικά μεγάλα προβλήματα του κόσμου της συσκευασίας».
Πρέπει να πετάξω τα σκεύη μου για να είμαι σίγουρος;
Υπάρχει επίσης ένα περιβαλλοντικό μειονέκτημα της απόρριψης των πλαστικών, ειδικά εκείνων που δεν είναι κατάλληλα για ανακύκλωση. «Αν αποφασίσετε να απαλλαγείτε από όλα τα πλαστικά στο σπίτι σας, ο αντίκτυπος της απόρριψης πραγμάτων που εξακολουθούν να έχουν χρήση μπορεί να είναι αρκετά σημαντικός», δήλωσε ο Adam Herriott, της ομάδας περιβαλλοντικής εκστρατείας Wrap.
Υπάρχουν τρόποι για να διασφαλιστεί ότι τα πλαστικά χρησιμοποιούνται με μεγαλύτερη ασφάλεια: για παράδειγμα, το μαγείρεμα σε φούρνο μικροκυμάτων πλαστικών που δεν έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να μαγειρεύονται σε φούρνο μικροκυμάτων θα μπορούσε δυνητικά να διαρρεύσει χημικές ουσίες στα τρόφιμα. «Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείτε ό,τι έχετε μέχρι να μην έχει πλέον χρήση και μετά να το αντικαθιστάτε», πρόσθεσε ο Herriott. «Μην βγείτε και αντικαταστήσετε όλα τα τάπερ και τις μαύρες σπάτουλες σας».