Υπάρχουν πάμπολλοι σκύλοι που, στο άκουσμα κάποιου ήχου, η ψυχική τους κατάσταση κλονίζεται.
Κάθε κροτοβοφικός σκύλος αντιδρά διαφορετικά και, πολλές φορές, μπορεί να κινδυνεύσει ακόμη και η ζωή του.
Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να μπορέσουν οι κροτοφοβικοί σκύλοι να διαχειριστούν αυτό το τόσο δυσάρεστο συναίσθημα –τη φοβία- για να ζήσουν μία ήρεμη ζωή.
Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε και να κατανοήσουμε καλύτερα τα δυσάρεστα συναισθήματα του σκύλου μας, όπως επισημαίνει η εκπαιδεύτρια σκύλων, Αλεξάνδρα Κώττα, θα πρέπει να διαχωρίσουμε τον φόβο από τη φοβία.
Η κροτοφοβία επηρεάζει την ποιότητα ζωής του σκύλου
«Ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, μια αντίδραση του οργανισμού σε ένα συγκεκριμένο ερέθισμα.
Αντίθετα, η φοβία είναι μία μη λειτουργική κατάσταση, που ο εγκέφαλος, θα λέγαμε, σοκάρεται. Ακριβώς γι’ αυτό, οι αντιδράσεις γίνονται με αστραπιαία ταχύτητα και είναι μη ελεγχόμενες», εξηγεί η κα Κώττα.
Συνεχίζει λέγοντας ότι γι’ αυτόν τον λόγο η ένταση της αντίδρασης είναι δυσανάλογη με την ένταση του ερεθίσματος. Για να γίνει κατανοητό, είναι ακριβώς όπως συμβαίνει στους ανθρώπους. Ένας άνθρωπος φοβάται το σκοτάδι, ενώ ένας άλλος έχει φοβία στα έντομα.
Όπως εξηγεί η κα Κώττα, ο άνθρωπος που φοβάται το σκοτάδι μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση. Αλλά εκείνος που βλέπει έντομα και πανικοβάλλεται, μπορεί να προκαλέσει κακό στον εαυτό του. Υπάρχουν περιπτώσεις που συνοδηγοί έχουν ανοίξει την πόρτα του αυτοκινήτου, ενώ βρισκόταν εν κινήσει, επειδή στο όχημα μπήκε μέλισσα. Είχαν, δηλαδή, την τάση φυγής από το ερέθισμα που τους προκάλεσε πανικό.
Ακριβώς με τον ίδιο μηχανισμό, όπως λέει η κα Κώττα, λειτουργεί και ο σκύλος.
Κροτοφοβία
Με τον όρο κροτοφοβία εννοούμε, σύμφωνα με την κα Κώττα, την υπερβολική και μη αναμενόμενη αντίδραση του σκύλου στο άκουσμα αναπάντεχων, δυνατών θορύβων. Όπως, για παράδειγμα, τα πυροτεχνήματα/δυναμιτάκια, οι καμπάνες, ακόμη και μιας κατσαρόλας που πέφτει στο πάτωμα.
«Μια άλλη φοβία που μπορεί να αναπτυχθεί, είναι στους ήχους που παράγουν τα αυτοκίνητα, οι μηχανές, τα κομπρεσέρ κ.ά. Σε όλα αυτά, ο σκύλος αισθάνεται φόβο, καθώς δεν έχει συσχετίσει κάτι σωστά, ή δεν έχει έρθει ποτέ σε επαφή με αυτά τα ερεθίσματα», διευκρινίζει η κα Κώττα.
Οι λόγοι που ο σκύλος εκδηλώνει αυτή την ευαισθησία στους θορύβους
Τα αίτια, συνήθως, είναι επίκτητα ή κληρονομικά, όπως αναφέρει η κα Κώττα, και εξηγεί.
Ο σκύλος, λοιπόν, μπορεί να απέκτησε αυτή τη φοβία κατά τη διάρκεια της ζωής του, καθώς βίωσε τους ήχους ως τραυματική εμπειρία – με λάθος συσχετισμούς που έκανε. Ή έγιναν λάθος χειρισμοί, κυρίως στη βρεφική του ηλικία.
«Επίσης, ένα κουτάβι από μια γέννα μπορεί να αποκτήσει αυτό το ψυχικό χαρακτηριστικό από κάποιον γονέα ή συγγενή του, το οποίο, ίσως, καθώς μεγαλώνει, να έχει τα γενικευμένα στοιχεία ενός φοβικού σκύλου. Όπως υποτακτική συμπεριφορά, επιφυλακτικότητα, και όχι μόνο φοβία στους ήχους», επισημαίνει η κα Κώττα.
Οι αντιδράσεις ενός κροτοφοβικού σκύλου
Σύμφωνα με την εκπαιδεύτρια σκύλων, οι αντιδράσεις ενός κροτοφοβικού σκύλου, συνήθως, είναι να κρυφτεί πίσω από τον κηδεμόνα του, να έχει τάση φυγής.
Να παρουσιάζει τρέμουλο, πάγωμα, υπερβολικό λαχάνιασμα, σιελόρροια. Η ουρά του να είναι μέσα στα σκέλια, να έχει κατεβασμένα αυτιά, να ουρεί.
Ο τρόπος για να μην αποκτήσουν φοβία στους ήχους τα κουτάβια
Τα κουτάβια, όπως επισημαίνει η κα Κώττα, θα πρέπει να εκτίθενται σταδιακά
στα ερεθίσματα των ήχων που θα συναντήσουν στην καθημερινότητα. Να τους δημιουργήσουμε όμορφες εικόνες, ώστε να τους συσχετίσουν με θετικές εμπειρίες.
Διευκρινίζει ότι καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των κουταβιών παίζουν οι πρώτες οκτώ εβδομάδες της ζωής του. Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι, όταν πλέον αποκτήσουμε ένα κουτάβι, υπάρχουν δύο ηλικιακά στάδια που είναι πιο ευάλωτα στον φόβο. Είναι μεταξύ 4-6 μηνών και 7-9 μηνών, κατά προσέγγιση. Και δεν πρέπει να αγνοήσουμε ανασφάλειες, φόβους κ.ά.
«Ιδανικά, ένα κουταβάκι μέχρι την ενηλικίωση, τουλάχιστον, θα πρέπει να επιβλέπεται από κάποιον εκπαιδευτή, ώστε να μπορούν να προβλεφθούν και να αντιμετωπιστούν ανεπιθύμητες συμπεριφορές.
Παράλληλα, ο εκπαιδευτής σκύλων θα καθοδηγήσει τον κηδεμόνα, προκειμένου να δημιουργήσουν μαζί ένα ισορροπημένο σκύλο», αναφέρει η κα Κώττα.
Ενήλικος σκύλος: Σε ποια ηλικία μπορεί να παρουσιάσει φοβίες
Σε έναν ενήλικο σκύλο φαίνεται, όπως λέει η κα Κώττα, το πρόβλημα να εκδηλώνεται στην ηλικία των 12 μηνών έως δύο ετών. Αν το αμελήσουμε, θα υπάρξει μόνο επιδείνωση της κατάστασης. Γι’ αυτό, όταν αντιληφθούμε ότι υπάρχει πρόβλημα, ακόμη και αν δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την αιτία, ζητάμε επαγγελματική βοήθεια. Καθώς, είτε είναι επίκτητη είτε είναι κληρονομική, υπάρχει δυσκολία στην αντιμετώπιση της.
Τελικά, οι κροτοφοβικοί σκύλοι μπορούν να βρουν την ηρεμία τους;
Όπως υποστηρίζει η κα Κώττα, η αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, είναι επιτυχής. Ειδικά όταν η φοβία είναι επίκτητη, και υπάρχει σωστή καθοδήγηση. Το πρώτο μέλημα μας, για αυτά τα σκυλιά, είναι να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους, ώστε να νιώσουν ασφάλεια και να συνεργαστούν.
Να τους αυξήσουμε την αυτοπεποίθηση τους και, σταδιακά, να ξεκινήσουμε την απευαισθητοποίηση τους. Αρχικά σε χώρο που νιώθουν ασφάλεια, προσομοιώνοντας τους ήχους, και στη συνέχεια σε εξωτερικούς χώρους.
Αυτά τα σκυλιά, όπως υπογραμμίζει η κα Κώττα, πραγματικά υποφέρουν συναισθηματικά όταν έρχονται αντιμέτωπα με τέτοιες καταστάσεις και τραυματίζεται η ψυχή τους.
Η κροτοφοβία επηρεάζει την ποιότητα ζωής των σκύλων
Σύμφωνα με την κα Κώττα, η κροτοφοβία είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής, τόσο του σκύλου όσο και του ιδιοκτήτη του.
Κλείνοντας, κάνει μία παράκληση: «Καλό είναι, σε πολυσύχναστους δρόμους, γειτονιές κτλ, να αποφεύγουμε να παράγουμε ήχους που μπορεί να προξενήσουν τέτοιο στρες στα σκυλιά. Δεσποζόμενα και μη, γιατί δεν ξέρουμε ακριβώς την αντίδραση τους, όπως προείπαμε».