του Μιχάλη Ψύλου, δημοσιογράφου
Με έναν καταιγισμό επενδύσεων, αλλά και εκκλήσεις για μια «ηθική» και χωρίς αποκλεισμούς τεχνητή νοημοσύνη, ολοκληρώθηκε η διεθνής διάσκεψη του Παρισιού.
Περισσότερες από 60 χώρες υπέγραψαν το τελικό ανακοινωθέν που τονίζει την ανάγκη η τεχνητή νοημοσύνη να είναι «ανοικτή», «περιεκτική», «ηθική» και «βιώσιμη για τους ανθρώπους και τον πλανήτη».
Στις χώρες που υπέγραψαν την τελική διακήρυξη για την ΑΙ, φιγουράρουν η Γερμανία, η Γαλλία και η Κίνα. Όχι όμως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και το Ισραήλ. Όπως είπε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, «δεν υπογράφουμε πρωτοβουλίες που δεν είναι προς το εθνικό μας συμφέρον»!
Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς στην ομιλία του στη σύνοδο έκανε μάλιστα λόγο για «υπερβολικά αυστηρούς κανονισμούς» στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, που «μπορούν να καταπνίξουν μια πρωτοποριακή βιομηχανία».
Ο Βανς κατηγόρησε την ΕΕ για «ιδεολογική προκατάληψη, δεν έχει θέση στην τεχνητή νοημοσύνη». Ως αρνητικό παράδειγμα υπερβολικά αυστηρών κανόνων, ο Βανς ανέφερε τον νόμο της ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες, ο οποίος αποσκοπεί στην αποτροπή της διανομής παράνομου περιεχομένου σε πλατφόρμες.
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ αποχώρησε επιδεικτικά από τη σύνοδο κορυφής, αμέσως μετά την ομιλία του…
Η αντιπαράθεση είναι προφανής: Αλόγιστη ελευθερία στην πληροφόρηση και στην… παραπληροφόρηση, χωρίς όρια και κανόνες.
«Αλλαγή παραδείγματος»
Ζούμε πλέον σε έναν κόσμο μεγάλων μεταμορφώσεων. Αυτό εξηγεί πολύ εμπεριστατωμένα στις 610 σελίδες του τελευταίου του βιβλίου, ο ισραηλινός καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, Γιουβάλ Νόα Χαράρι.
Ο τίτλος του βιβλίου; «Nexus, A Brief History of Information Networks from the Stone Age to AI”» -(Μια σύντομη ιστορία των Δικτύων Πληροφόρησης από την Λίθινη Εποχή ως την ΑΙ).
Όπως λέει ο Χαράρι, «η ιστορία του κόσμου έχει χαρακτηριστεί και εξαρτηθεί από σημαντικά ποιοτικά άλματα: όπως η διάδοση πληροφοριών χάρη στον Γουτεμβέργιο, η επίδραση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, η έκρηξη των υπολογιστών. Αλλά τώρα, αντιμετωπίζουμε μια αποφασιστική αλλαγή παραδείγματος: «Η εφεύρεση της τεχνητής νοημοσύνης είναι δυνητικά πιο σημαντική από την εφεύρεση του τηλέγραφου, του τυπογραφείου, ακόμη και της γραφής, επειδή η ΑΙ είναι η πρώτη τεχνολογία ικανή να παίρνει αποφάσεις και να δημιουργεί ιδέες από μόνη της».
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δημιουργήσει νέα δίκτυα, να αναπτύξει πρωτότυπες πρωτοβουλίες, να επηρεάσει πολιτικές επιλογές. Θα μπορούσε να υποστηρίξει νέες μορφές συγκεντρωτικών και αυταρχικών εξουσιών.
«Νέο κυνήγι μαγισσών»
«Ελλείψει ισχυρών μηχανισμών αυτοδιόρθωσης», γράφει ο Χαράρι, «η AI έχει τη δυνατότητα να προωθεί παραμορφωμένες κοσμοθεωρίες, να επιτρέπει κατάφωρες καταχρήσεις εξουσίας και να υποδαυλίζει τρομακτικά, ένα νέο κυνήγι μαγισσών».
Όπως συμβαίνει με όλες τις μεγάλες ανακαλύψεις, από τη φωτιά μέχρι την ατομική ενέργεια, η ανθρωπότητα έχει επιδείξει μεγάλη ευφυΐα, αλλά και διαστρεβλωμένη επιθυμία να χρησιμοποιεί καινοτομίες για τους σκοπούς της εξουσίας. Ακόμη και με τη χρήση βίας, καταστροφής και πολέμους. «Το λάθος- ισχυρίζεται ο Χαράρι-έγκειται στα δίκτυα πληροφοριών. Λόγω του προνομίου της κυρίαρχης ελίτ , της τάξης, έναντι της αλήθειας, τα ανθρώπινα δίκτυα πληροφοριών έχουν παράγει πολλή δύναμη, αλλά λίγη σοφία».
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, αυτή η κριτική ικανότητα που μας βοηθά να διακρίνουμε όχι μόνο το αληθινό από το ψεύτικο, αλλά και το χρήσιμο από το περιττό και πάνω απ’ όλα, το καλό από το κακό, είναι πιο απαραίτητη από ποτέ.
Γιατί η πληροφόρηση είναι ένα τρομερό όπλο επιβολής της εξουσίας. Αυτό διδάσκει άλλωστε η ιστορία, με τη μεγάλη λαϊκή συναίνεση που είχαν διάφορα ολοκληρωτικά καθεστώτα, στο παρελθόν…
ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ