Κάποιοι κηδεμόνες γατών θεωρούν ότι το να ψεκάζουν τα κατοικίδιά τους με νερό όταν αυτά παραφέρονται είναι αποτελεσματική μέθοδος διόρθωσης των ανεπιθύμητων συμπεριφορών.
Άλλοι αντιτίθενται σε αυτή την πρακτική. Τι ισχύει, λοιπόν, σχετικά με το ψέκασμα;
Η αλήθεια είναι ότι, ενώ μπορεί να μοιάζει με μια αποτελεσματική ιδέα που πειθαρχεί τη γάτα χωρίς να της προκαλεί πόνο ή κάποια άλλη σοβαρή αντίδραση, δεν ενδείκνυται σε καμία περίπτωση να την ψεκάζετε με νερό.
Λειτουργεί το να ψεκάζω τη γάτα μου με νερό;
Το σκεπτικό πίσω απ’ αυτή την πρακτική είναι απλό: αν η γάτα σας κάνει κάτι που δεν εγκρίνετε, όπως είναι το να ξύνει τον κοτλέ καναπέ με τα νύχια της, να κλέβει φαγητό από το πιάτο σας, ή να συμπεριφέρεται άσχημα στα άλλα σας κατοικίδια, την ψεκάζετε με νερό, κι αυτή μαθαίνει ότι δεν πρέπει να το ξανακάνει.
Στις γάτες δεν αρέσει καθόλου να βρέχονται, και η έκπληξη και το σοκ που προκύπτουν από ένα γρήγορο ψέκασμα μπορεί να τις αποτρέψει από το να επαναλάβουν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά. Θεωρητικά, θα μάθουν ότι δεν πρέπει να το ξανακάνουν. Μπορεί να μοιάζει αβλαβές, αλλά στην πραγματικότητα σπάνια κάτι τέτοιο λειτουργεί πραγματικά όπως θα θέλατε. Ας δούμε γιατί δεν πρέπει να ψεκάζετε τη γάτα σας με νερό:
1. Τη στρεσάρει
Οι γάτες είναι πολύ ευαίσθητες στους στρεσογόνους παράγοντες που έχουν στο περιβάλλον τους, και το παραμικρό μπορεί να τις αγχώσει έντονα. Ένα γρήγορο ψέκασμα με νερό μπορεί να εκπλήξει αρνητικά και να τρομάξει τη γάτα σας, οδηγώντας τη να τρέξει μακριά και να κρυφτεί. Μπορεί, μάλιστα, να εξαφανιστεί για ώρες, και να φοβάται να επιστρέψει.
Ακόμα, το στρες μπορεί να οδηγήσει σε πολλά αρνητικά συμπτώματα και συμπεριφορικά προβλήματα, όπως είναι η ούρηση έξω από την αμμολεκάνη και η εμφάνιση επιθετικών τάσεων, ή ακόμα και να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας.
2. Δεν είναι αποτελεσματικό
Το ψέκασμα με νερό είναι μια τεχνική αρνητικής ενίσχυσης, βασίζεται δηλαδή στην αποθάρρυνση του ζώου από μια συμπεριφορά, συνδέοντάς τη με μια αρνητική συνέπεια. Έχει αποδειχθεί πλέον ότι η μέθοδος αυτή δεν λειτουργεί, και βλάπτει το κατοικίδιό σας. Αντίθετα, η πιο αποτελεσματική μέθοδος να σταματήσετε τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές είναι αποδεδειγμένα αυτή της εκπαίδευσης με θετική ενίσχυση, δηλαδή της επιβράβευσης με λιχουδιές των επιθυμητών συμπεριφορών ώστε το ζώο να τις επαναλάβει.
3. Μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σχέση σας με τη γάτα σας
Το μόνο που θα καταφέρετε σίγουρα ψεκάζοντας τη γάτα σας με νερό είναι να τη στρεσάρετε, και πιθανόν να την κάνετε να σας φοβάται και να σας αποφεύγει. Οι γάτες πρέπει να αισθάνονται ήρεμες και ασφαλείς στο σπίτι τους, περιτριγυρισμένες από τους αγαπημένους τους ανθρώπους. Οι γάτες δεν καταλαβαίνουν γιατί τις ψεκάζει κανείς, τι ακριβώς έκαναν λάθος, και από πού προέρχεται το νερό. Αντί να κάνει τη σύνδεση με την πράξη της και να καταλάβει ότι την ψεκάζετε επειδή γρατζούνισε την πόρτα, η γάτα σας θα συνδέσει απλά την αρνητική εμπειρία του ψεκάσματος μαζί σας, και θα χάσει σιγά-σιγά την εμπιστοσύνη που σας έχει.
4. Θα συνεχίσει να επιδίδεται στην αρνητική συμπεριφορά όταν δεν τη βλέπετε
Το ψέκασμα μπορεί να αποθαρρύνει τη γάτα σας από το να ανεβαίνει στους πάγκους της κουζίνας όταν είστε στο δωμάτιο, αλλά όταν λείπετε από το σπίτι ενδέχεται να συνεχίσει να το κάνει, καθώς δεν θα φοβάται ότι θα τιμωρηθεί.
5. Μπορεί να την οδηγήσει να αποφεύγει εντελώς το νερό
Οι γάτες δεν τα πηγαίνουν και τόσο καλά με το νερό, κι αυτός είναι κι ο λόγος που εδώ και χρόνια χρησιμοποιείται ως μέθοδος απώθησης ή τιμωρίας. Μια αρνητική εμπειρία με νερό, όμως, αρκεί για να την κάνει να το αποφεύγει. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να φοβάται να βγει έξω στη βροχή, ή ακόμα και να αποφεύγει το μπολ με το νερό της.
Ποιες είναι οι εναλλακτικές;
Είναι καθήκον κάθε υπεύθυνου κηδεμόνα να διδάξει στη γάτα του ποιες συμπεριφορές είναι καλές και ποιες είναι κακές, με τον σωστό τρόπο. Η συμπεριφορά των γατών είναι σύνθετη, και τα αγαπημένα μας οικόσιτα αιλουροειδή μαθαίνουν διαφορετικά απ’ ό,τι οι άνθρωποι ή οι σκύλοι.
Κατανοώντας πώς δουλεύει το μυαλό της γάτας μας μπορούμε να βρούμε κατάλληλους τρόπους να αποφεύγουμε τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές και να κρατάμε το κατοικίδιό μας χαρούμενο και ήρεμο. Αντί να ψεκάζετε τη γάτα σας με νερό, δοκιμάστε μία από τις παρακάτω μεθόδους:
– Παρέχετέ της εναλλακτικές: ανακατευθύνετε τις προβληματικές συμπεριφορές της γάτας σας (π.χ. το ξύσιμο – που είναι εντελώς φυσιολογική γατίσια συμπεριφορά, απλώς εμείς οι άνθρωποι συχνά το βλέπουμε ως προβληματικό) παρέχοντάς της ονυχοδρόμια, τούνελ, παιχνίδια, ψηλά μέρη για να σκαρφαλώνει, και catnip. Έτσι, η γάτα σας θα παραμένει χαρούμενη και απασχολημένη και δεν θα επιδίδεται σε προβληματικές συμπεριφορές στο σπίτι.
– Χρησιμοποιήστε τη μέθοδο της εκπαίδευσης με θετική ενίσχυση: Αντί να τιμωρείτε τη γάτα σας, επιβραβεύετε τις θετικές συμπεριφορές της με λιχουδιές, επαίνους και χάδια. Έτσι, θα μάθει να τις επαναλαμβάνει.
– Απομακρύνετε την πηγή του προβλήματος: Αν η γάτα σας επιμένει να μασάει το αγαπημένο σας φυτό, μετακινήστε το κάπου που δεν θα μπορεί να το φτάνει, σταματώντας μια και καλή την προβληματική συμπεριφορά.
– Ζητήστε βοήθεια από τον/την κτηνίατρό σας ή από έναν ειδικό στη συμπεριφορά των γατών αν δεν μπορείτε να βρείτε λύση στα πιο έντονα συμπεριφορικά προβλήματα που παρουσιάζει το κατοικίδιό σας.