Του Δημήτρη Μηλάκα, δημοσιογράφου
Μοιάζουν, τα όσα ζούμε, με τον πρόλογο του Αρμαγεδδώνα: Πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης. Γενοκτονία στη Μέση Ανατολή. Νέος σερίφης στην Ουάσιγκτον θέλει, λέει, να επιβάλει νέους κανόνες, για την ακρίβεια θέλει να αλλάξει τους κανόνες που η χώρα του επέβαλε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και της εξασφάλισαν την παγκόσμια (για κάποιο μικρό διάστημα) ηγεμονία.
Τώρα που το ελεύθερο χέρι της αγοράς (η πεμπτουσία του καπιταλισμού και του αμερικανικού δόγματος κυριαρχίας) δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις αμερικανικές ανάγκες, ο νέος σερίφης (και οι… εκλέκτορες πίσω απ’ αυτόν) θυμήθηκαν τον προστατευτισμό του 18ου αιώνα. Απαιτώντας μάλιστα οι νέοι κανόνες (τους) να υιοθετηθούν χωρίς αντιδράσεις. Αξίζουν δυο επισημάνσεις:
● Πρώτον, ότι ο Τραμπ κατ’ αρχάς στράφηκε κατά των στενών συμμάχων του στην Ε.Ε., τον Καναδά και το Μεξικό. Ακολούθησε ο μεγάλος αντίπαλος, η Κίνα.
● Δεύτερον, ότι από το κάδρο των δασμών (με τη δικαιολογία ότι υπάρχουν κυρώσεις) έβγαλε τη Ρωσία…
Αν, λοιπόν, μπορεί κάποιος να σχηματίσει ένα σενάριο περί των βαθύτερων επιδιώξεων της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, αυτό πολύ συνοπτικά έχει ως εξής: Οι ΗΠΑ επιχειρούν με την πίεση (διαπραγματευτικά) των δασμών να ρυμουλκήσουν τη Ρωσία μακριά από το Πεκίνο και να ηγηθούν του συνασπισμού κατά της Κίνας.
Όμως αναρωτιέται κανείς τι νόημα και αποτέλεσμα μπορεί να έχουν οι δασμοί στα προϊόντα που (και για λογαριασμό δυτικών εταιρειών) παράγονται στην Κίνα και εισάγονται στη Δύση. Ή αν οι δασμοί στα αυτοκίνητα που εισάγονται στις ΗΠΑ μπορούν να αναστήσουν την πάλαι ποτέ κραταιά αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία…
Οι επιλογές του Τραμπ περιγράφουν το εσωτερικό πρόβλημα του αμερικανικού παραγωγικού μοντέλου και τα μέτρα που υιοθετούνται φαίνεται να δημιουργούν μεγαλύτερα προβλήματα απ’ αυτό που καλούνται να λύσουν.
Το σημαντικότερο απ’ αυτά τα προβλήματα έχει να κάνει με το γεγονός ότι η Κίνα είναι πυρηνική υπερδύναμη, με ακμαίο παραγωγικό μοντέλο, δημογραφικά υγιής και με πολυποίκιλες οικονομικές και άλλες διασυνδέσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Και το κυριότερο: δεν είναι μόνη απέναντι στην πάλαι ποτέ μονοκρατορική Αμερική.
Είναι, λοιπόν, προφανής η επικίνδυνη ιστορική συγκυρία με το παλαιό (ΗΠΑ, Δύση) να αργοπεθαίνει και το νέο να μην μπορεί ακόμη να γεννηθεί. Ας ελπίσουμε οι ωδίνες της γέννησης της νέας ιστορικής «στιγμής» της ανθρωπότητας να μην προκύψουν από τις στάχτες και τα αποκαΐδια του κόσμου μας…
