Αναζητώντας την ... σκεπή στην νέα επιδοματική στεγαστική πολιτική

Του Ηρακλή Ρούπα, οικονομολόγου

Όσοι είχαν την τύχη να περάσουν το Πάσχα στην επαρχία, σίγουρα είδαν με διαφορετικό μάτι το σπίτι στο χωριό. Το πατρικό ή το σπίτι της οικογένειας από τα μέρη της καταγωγής τους. Το «σπίτι» της οικογένειας όταν ήταν εύκολο να το διαχωρίσουμε από το σπίτι που έμεναν τα παιδιά που σπούδαζαν στην πόλη, ή το «σπίτι» που ζούσαν εκείνοι που έμεναν μακριά από το πατρικό, εργαζόμενοι σε άλλη πόλη.

Το σπίτι χωρίς αποσιωπητικά -που είχαν δυνατότητα όλοι να συντηρούν πριν μόλις λίγα χρόνια - σήμερα γίνεται το «σπίτι» με αποσιωπητικά. Έχει αρχίσει για πολλές χιλιάδες να μην προσφέρει πλέον θαλπωρή. Άγχος μόνον, για εκείνους που δύσκολα «τα φέρνουν βόλτα» για  πληρώνουν το νοίκι ή την δόση του δανείου τους. Ή ακόμα και των γονιών εκείνων που είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν διπλά ενοίκια για τα παιδιά τους που φοιτούν σε άλλη πόλη.

Είναι το ίδιο «σπίτι» που άφησαν πίσω τους χιλιάδες νέοι, αλλάζοντας χώρα, σε αναζήτηση μίας καλύτερης επαγγελματικής αποκατάστασης και συνθηκών διαβίωσης. Σε αυτό το «σπίτι» με αποσιωπητικά πλέον θεωρεί η νέα Υπουργός Παιδείας κυρία Κεραμέως – μετά από έξι χρόνια διακυβέρνησης - πως είναι δυνατόν να επιστρέψουν οι χιλιάδες νέοι που ξενιτεύτηκαν. Μήπως και αισθανθούν ότι επιστρέφοντας στην πατρίδα είναι δυνατόν να εξαφανισθούν τα αποσιωπητικά από την λέξη «σπίτι». Μήπως και γίνει η νέα κανονικότητα που ευαγγελίζεται η νέα Υπουργός.

Οι ανεπιτυχείς συνεχείς προσπάθειες επιφανειακής λύσης του προβλήματος στέγασης που λαμβάνουν την μορφή διαφόρων προγραμμάτων όπως «Σπίτι Μου», «Ανακαινίζω- Ενοικιάζω», «Κάλυψη», πρόγραμμα «Κοινωνικής Αντιπαροχής» και άλλα τινά, τουλάχιστον δείχνουν επίγνωση του προβλήματος. Δυστυχώς όμως, ελάχιστη γνώση ή διάθεση για προώθηση μίας ουσιαστικής, καινοτόμου πολιτικής ως λύση με μακροπρόθεσμο αποτύπωμα. Εκτός των εύκολων, ευκαιριακών επιδοματικής προσέγγισης εξαγγελιών, όπως η πρόσφατη του Πρωθυπουργού με την ιδιότυπη (ρατσιστική ίσως) προσέγγιση εξαίρεσης όσων είναι άνω των 65.

Προγράμματα εξαγγέλλονται. Ξεκινούν. Αποτυγχάνουν λόγω λανθασμένων σχεδιασμών και εξαγγέλλονται εκ νέου για να αποτύχουν εκ νέου. Μέχρι να αλλάξει η υπουργός που τα είχε εξαγγείλει! «Ευτυχώς» που εξαγγέλθηκε κίνητρο μειωμένου φόρου κατά 50% σε όσους επαναπατρίζονται και δεν έχουν προλάβει να πληροφορηθούν πως η σωρευτική αύξηση των ενοικίων την περίοδο 2028-2022 πλησίασε το 50%, ενώ υπολογίζεται ότι το 2023 η ετήσια αύξηση ξεπέρασε στην Αθήνα το 24% και στην Θεσσαλονίκη το 23%.

Ποιος λογοδοτεί όμως, κάθε φορά για το γεγονός ότι τα 2,3 δις ευρώ της «Εθνικής Στρατηγικής» καταλήγουν σε προγράμματα που συνεχώς αναθεωρούνται λόγω λανθασμένη κατεύθυνση που …ανακαλύπτεται στην πορεία; Ευτυχώς που ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕΠ κύριος Τσακίρης θεωρεί πως «στέγαση είναι δικαίωμα» αναλύοντας το «Housing Action Plan” της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με στόχο την προώθηση της «προσιτής και βιώσιμης στέγασης» σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμορφα λόγια και σχεδιασμοί για χώρες όμως με διαφορετικό αποτύπωμα στεγαστικού προβλήματος από την Ελλάδα.

Μέσα από τα δεδομένα αυτά, εξακολουθεί να παραμένει κοινό μυστικό πως το μέλλον της ανάπτυξης της χώρας εξαρτάται από την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος της υπογεννητικότητας και γήρανσης του πληθυσμού. Δύσκολα λοιπόν θα αποφύγω να ειρωνευτώ το γεγονός ότι υπάρχει Υπουργείο «Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας».

Για ποια κοινωνική ισορροπία μιλάμε σήμερα για να θεωρείται πως υπάρχει βάση ανάδειξης πολιτικών συνοχής; Όσο για την οικογένεια, θα πρότεινα στην κατά τα άλλα συμπαθή νέα υπουργό κυρία Μιχαηλίδου, να πρωτοστατήσει η ίδια την μετονομασία του υπουργείου της σε υπουργείο «υπογεννητικότητας», ως μία ειλικρινή προσέγγιση ότι η κυβέρνηση δεν έχει πράξει ούτε το ελάχιστο για το πρόβλημα αυτό. Ταρακουνώντας το «σύστημα». Τώρα που με απόφαση του πρωθυπουργού – και άλλης μίας εξαγγελίας - το υπουργείο «είναι εδώ για να ενισχύσει το ελληνικό νοικοκυριό»!

Άλλωστε, η προκάτοχός της και νέα υπουργός Παιδείας, κυρία Ζαχαράκη - ζώντας σε παράλληλους κόσμους - αποφάνθηκε πως το δημογραφικό «δεν είναι μόνον θέμα οικονομικό, αλλά και επιλογών η αλλαγών στάσης ζωής ως προς την τεκνοποίηση». Τοποθέτηση που ως πολίτη με… «καθησύχασε» αναφορικά με την δυνατότητα κυβερνητικών στελεχών να λαμβάνουν το στίγμα του περιβάλλοντος στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν. Είμαι σίγουρος πως με αυτή την διαλεκτική ανάγνωση της πραγματικότητας ο νέος ρόλος της θα συμβάλλει τα μέγιστα στην «ανάταξη» της παιδείας στην χώρα, μετά το … μηδενικό αποτύπωμα του κυρίου Πιερακάκη.

Ας δώσουμε λίγο χρόνο λοιπόν πριν κληθεί η κυρία Ζαχαράκη ως νέα Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων ( αφού τα πήγε περίφημα με την «κοινωνική συνοχή» του προηγούμενου υπουργείου της), να δώσει εξηγήσεις πως ο Μηχανισμός Επαγρύπνησης που δημιούργησε η Κομισιόν κατατάσσει την Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις στον τομέα κοινωνικής πολιτικής; Αυτό το Υπουργείο «Κοινωνικής Συνοχής» που διαχειρίζεται τα κονδύλια αυτά πως αιτιολογεί τον ρόλο του, όταν μια άλλη θλιβερή πρωτιά της χώρας μας αφορά το ποσοστό του πληθυσμού που ζει στα όρια της φτώχιας λόγω της οικονομικής επιβάρυνσης  από το υψηλό κόστος στέγασης;

Με αυτές τις ιδέες και πολιτικές των πρώην και νυν υπουργών (άρα της Κυβέρνησης), δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εξαγγελλόμενες πολιτικές (πριν αναθεωρηθούν ως αποτυχημένες), αντιμετωπίζουν τα κοινά προβλήματα στέγασης και δημογραφικό με μία επιφανειακή ως παιδιάστικη προσέγγιση. «Μπάλωμα» από εδώ. «Μπάλωμα» από εκεί… και στην πορεία …βλέπουμε, φαίνεται να αποτελεί την βάση της βραχυπρόθεσμης στρατηγική της κυβέρνησης.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ