Περίπου 2.700 πρόσφυγες διαμένουν αυτή τη στιγμή σε ξενοδοχεία και διαμερίσματα, στο πλαίσιο του προγράμματος επιδότησης ενοικίου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος η Ύπατη Αρμοστεία έχει αναλάβει την υποχρέωση να δημιουργήσει 20.000 θέσεις φιλοξενίας έως το τέλος του 2017. Αν και στην αρχή ο σχεδιασμός για την υλοποίηση του προγράμματος περιελάμβανε διαμερίσματα και ξενοδοχεία, μετά το κλείσιμο των συνόρων η Ύπατη Αρμοστεία έχει στραφεί και στην αναζήτηση μαζικότερων χώρων φιλοξενίας ατόμων. «Πλέον δεν επαρκεί το χρονοδιάγραμμα που είχαμε κάνει για τις 20.000 θέσεις. Όταν έγινε ο σχεδιασμός είχαμε 30-50 υποψήφιους για μετεγκατάσταση. Αφότου σφραγίστηκαν τα σύνορα έχουμε εκατοντάδες πρόσφυγες κάθε μέρα που ζητούν μετεγκατάσταση. Αυτή η μαζική στροφή δεν μας επιτρέπει να κρατήσουμε τον αρχικό σχεδιασμό, γι' αυτό χρειαζόμαστε μαζικά έτοιμες θέσεις σε χώρους φιλοξενίας», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πέτρος Μάστακας, υπεύθυνος Προστασίας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ.
Όπως αποκαλύπτει, ήδη το υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει παραχωρήσει εγγράφως στην Ύπατη Αρμοστεία ένα παλιό στρατόπεδο στα Λαγκαδίκια Θεσσαλονίκης, το οποίο θα είναι έτοιμο μέχρι το Πάσχα να φιλοξενήσει έως και 1.400 άτομα. Επίσης, υπάρχει ο σχεδιασμός να παραχωρηθεί στην Ύπατη Αρμοστεία η δεύτερη επέκταση του Ελαιώνα, προκειμένου να στεγαστούν εκεί περίπου 1.000 άτομα. Και στους δύο χώρους θα τοποθετηθούν καταρχήν σκηνές της Ύπατης Αρμοστείας και στη συνέχεια μπορεί να στηθούν και κινητές μονάδες στέγασης. Ο κ. Μάστακας εκφράζει, εξάλλου, την ελπίδα να δοθούν και άλλοι χώροι στην Ύπατη Αρμοστεία για τη στέγαση μεγάλου αριθμού προσφύγων.
Όσον αφορά την ενοικίαση διαμερισμάτων και ξενοδοχείων, υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή περίπου 1.700 αιτούντες άσυλο φιλοξενούνται σε ξενοδοχεία ενώ 1.000 πρόσφυγες μένουν σε διαμερίσματα.
Οι εταίροι του προγράμματος
Η Ύπατη Αρμοστεία αναζητάει ξενοδοχεία σε περιοχές κοντά στις υπηρεσίες ασύλου (κυρίως Αττική και Θεσσαλονίκη) και διαμερίσματα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και τα πέντε νησιά που δέχονται το κύριο βάρος των προσφυγικών ροών και στα οποία λειτουργούν hot spots (Λέσβος, Χίος, Κως, Λέρος, Σάμος). Για την εφαρμογή του προγράμματος έχει υπογράψει ήδη συμφωνίες συνεργασίας με έξι εταίρους: το δήμο Αθηναίων και τις οργανώσεις «Praksis», «Αλληλεγγύη-Solidarity Now», «Ηλιαχτίδα», «Νόστος» και «Άρσις».
Η ΜΚΟ «Praksis», ο πρώτος εταίρος που άρχισε να υλοποιεί το πρόγραμμα, φιλοξενεί αυτή τη στιγμή 690 πρόσφυγες σε 118 διαμερίσματα στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, καθώς και 1.700 πρόσφυγες σε 30 ξενοδοχεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πιερία, Λέσβο, Σάμο, Χίο, Κόρινθο και Πόρτο Χέλι. Η δέσμευση της οργάνωσης προς την Ύπατη Αρμοστεία είναι έως το τέλος του 2016 να ανοίξει 2.400 διαμερίσματα με 12.000 θέσεις φιλοξενίας και 350 θέσεις σε ξενοδοχεία, μόνο για ειδικές περιπτώσεις (με τη λειτουργία των διαμερισμάτων οι πρόσφυγες από τα ξενοδοχεία θα μεταφέρονται σταδιακά εκεί). Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπεύθυνος του προγράμματος από την πλευρά της «Praksis», Άλκης Σουλιώτης, ήδη έχουν υπογραφεί συμβόλαια για 480 επιπλέον διαμερίσματα, τα οποία εξοπλίζονται. «Προσπαθούμε να αποφύγουμε περιοχές ήδη επιβαρυμένες από τη φιλοξενία μεταναστών και προσφύγων και έχουμε θέσει όριο να νοικιάζουμε ένα διαμέρισμα ανά πολυκατοικία», τονίζει.
Ο δήμος Αθηναίων ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα αναλάβει την ενοικίαση 200 διαμερισμάτων με 1.200 θέσεις φιλοξενίας. Σύμφωνα με το τμήμα Επικοινωνίας της Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών, έως το τέλος Απριλίου θα ανοίξουν για πρόσφυγες τα πρώτα 30 διαμερίσματα.
Σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και τα πέντε νησιά που δέχονται τις μεγαλύτερες ροές η ΜΚΟ «Άρσις» έχει δεσμευτεί να δημιουργήσει συνολικά 600 θέσεις φιλοξενίας και μέχρι τα μέσα Μαΐου υπολογίζει ότι θα εγκαταστήσει τις πρώτες οικογένειες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Επίσης, η Εταιρεία Κοινωνικής και Πολιτιστικής Στήριξης Παλιννοστούντων Ομογενών «Νόστος» βρίσκεται σε φάση προετοιμασίας του προγράμματος και έχει δεσμευτεί να νοικιάσει ένα κτίριο με διαμερίσματα και συνολική χωρητικότητα 350 θέσεις. Η οργάνωση «Ηλιαχτίδα» φιλοξενεί ήδη 57 άτομα στη Λέσβο και έχει δεσμευτεί για τη λειτουργία 23 κατοικιών με 200 θέσεις φιλοξενίας.
Η πιο πρωτότυπη εκδοχή του προγράμματος υλοποιείται από την οργάνωση «Αλληλεγγύη-Solidarity Now», που στοχεύει να δημιουργήσει 700 θέσεις φιλοξενίας μέσω συγκατοίκησης με τους ενοίκους διαμερισμάτων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το πρόγραμμα ενθαρρύνει τη συμμετοχή Ελλήνων πολιτών και μεταναστών που διαβιούν στην Ελλάδα μέσω της προσφοράς στέγασης στις δικές τους κατοικίες. Όσοι πολίτες θελήσουν να προσφέρουν το σπίτι τους για φιλοξενία αιτούντων άσυλο θα λαμβάνουν συμβολική οικονομική ενίσχυση (π.χ. ποσό 300 ευρώ για τετραμελή οικογένεια για ένα μήνα), ενώ θα δίνονται και κουπόνια τροφίμων σε μηνιαία βάση στους φιλοξενούμενους. Ήδη έχουν εγκατασταθεί πρόσφυγες στα πρώτα 30 σπίτια στη Θεσσαλονίκη, ενώ συνολικά έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από πολίτες για 296 σπίτια σε Αττική και Θεσσαλονίκη. «Είμαστε ενθουσιασμένοι με την ανταπόκριση από τον κόσμο, καθώς υπάρχει ένα μεγάλο κύμα αλληλεγγύης. Οι πολίτες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και ανοίγουν τα σπίτια τους για να αγκαλιάσουν τους πρόσφυγες», επισημαίνει η διευθύντρια επικοινωνίας του «Αλληλεγγύη-Solidarity Now», Σοφία Ιωάννου.
Πρόταση και από το δήμο Θεσσαλονίκης
Σύντομα αναμένεται να ενταχθεί στο πρόγραμμα υποδοχής προσφύγων και ο δήμος Θεσσαλονίκης, που βρίσκεται σε συζητήσεις με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Ο δήμος έχει καταθέσει πρόταση για τη δημιουργία 1.500 θέσεων φιλοξενίας σε διαμερίσματα. Εξάλλου, η Ύπατη Αρμοστεία δημοσίευσε πρόσφατα πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και για άλλες οργανώσεις, οι αιτήσεις των οποίων εξετάζονται σε αυτή τη φάση.
Το πρόγραμμα προσωρινής στέγασης προσφύγων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ δίνει προτεραιότητα στους υποψήφιους για μετεγκατάσταση και στη συνέχεια, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, στους ευάλωτους αιτούντες άσυλο και τους αιτούντες άσυλο γενικά. Οι πρόσφυγες που διαμένουν στα ξενοδοχεία και τα διαμερίσματα είτε υποδεικνύονται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου και τους εταίρους που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, είτε επιλέγονται απευθείας από την Ύπατη Αρμοστεία στα κέντρα φιλοξενίας ή την Ειδομένη. Το πρώτο διάστημα λειτουργίας του προγράμματος αρκούσε να δηλώσουν οι ίδιοι το ενδιαφέρον τους να ενταχθούν στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης, ωστόσο πλέον έχει γίνει πιο αυστηρή η διαδικασία και για να φιλοξενηθούν θα πρέπει να έχουν καταθέσει αίτημα για μετεγκατάσταση στην Υπηρεσία Ασύλου.
Στα διαμερίσματα τα ενοίκια προκαταβάλλονται στους ιδιοκτήτες, ενώ οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων πληρώνονται από τους εταίρους. Τα διαμερίσματα που επιλέγονται, εξοπλίζονται με έπιπλα, οικοσκευή και ηλεκτρικές συσκευές. Η φιλοξενία σε ξενοδοχεία αφορά είτε κουπόνια (hotel vouchers) είτε μίσθωση ξενοδοχείων.
Σε όλες τις περιπτώσεις ειδικό προσωπικό επιβλέπει τις συνθήκες διαβίωσης των ωφελούμενων και την καλή κατάσταση των χώρων φιλοξενίας. Επίσης, στους ωφελούμενους παρέχονται προπληρωμένες κάρτες ή κουπόνια για σούπερ μάρκετ για τη σίτιση και την παροχή αγαθών υγιεινής.
