Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Τουρκία απεδέχθη το ρόλο του νατοϊκού και δυτικού αναχώματος, έναντι του σοβιετικού επεκτατισμού και ο προσανατολισμός αυτός επέβαλε “ανάγκες εθνικής ασφαλείας”, με τήρηση αποστάσεων προς τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Στη μεταψυχροπολεμική περίοδο, λόγω της ρευστότητας της κατάστασης στην περιοχή, δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για την ανάληψη πρωτοβουλιών από τη μεριά της Τουρκίας για την μετατροπή της(;) σε μια δύναμη «ήπιας ισχύος».
Η ανάδειξη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην πολιτική ηγεσία της Τουρκίας και η εμπέδωση του κόμματος του ως προεξέχουσας δύναμης, οδήγησαν στην άρθρωση μιας “εναλλακτικής” προσέγγισης της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, βασισμένης στη λεγόμενη πολιτική του “στρατηγικού βάθους”. Σύμφωνα με αυτήν την προσέγγιση είναι αναγκαία η χειραφέτηση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, προκειμένου να ενισχυθεί ο “πολυδιάστατος διεθνής ρόλος” της. Η πολιτική αυτή προσπαθεί να δώσει μια απάντηση στα σημαντικά διλήμματα εθνικής στρατηγικής που αντιμετώπισε η Τουρκία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η αναίρεση της μεταπολεμικής σύγκρουσης Ανατολής-Δύσης, και οι καθεστωτικές αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη μείωσαν σημαντικά τον στρατηγικό ρόλο της Τουρκίας, τον οποίο η Άγκυρα επιχείρησε να ανανεώσει επιδιώκοντας την αναβάθμισή της σε περιφερειακή δύναμη της Δύσης στον γεωστρατηγικό χώρο Μέση Ανατολή-Καύκασος/Κεντρική Ασία/Βαλκάνια. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής, με μεθοδευμένες ενέργειες, επιδιώκει αλλαγή του αιγιακού status quο. Αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία στον εθνικό εναέριο χώρο για το πλάτος των 10 ναυτικών μιλίων, δεν αναγνωρίζει δικαίωμα ελληνικού ελέγχου σε συγκεκριμένη έκταση και προσπαθεί να τροποποιήσει-στα νατοϊκά πλαίσια αμυντικές ζώνες ευθύνης.
Το ζήτημα της ασφάλειας του αιγιακού εναέριου χώρου είναι ευαίσθητο για την ελληνική άμυνα. Ένας αναπροσδιορισμός υπέρ της Τουρκίας θα μείωνε το αμυντικό βεληνεκές της Ελλάδας μπροστά στην ενδεχόμενη ανατολική απειλή. Η Τουρκία αναπτύσσει μια έντονη και πολύπλευρη δραστηριότητα που έχει ως στόχο την αναθεώρηση του υφιστάμενου καθεστώτος στο Αιγαίο. Για αυτό εκδηλώνει πολιτικές, διπλωματικές και στρατιωτικές δραστηριότητες, με τις οποίες προσπαθεί να προβάλλει τις θέσεις της. Η τουρκική αεροπορία εκτελεί συνεχώς ένα μεγάλο αριθμό παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου (εύρος 10 ναυτικά μίλια) και παραβάσεων κανόνων εναέριας κυκλοφορίας εντός του FIR Αθηνών. Οι ενέργειες αυτές γίνονται:
(α) Επ΄ ευκαιρία ΝΑΤΟϊκών ασκήσεων
(β) Με προσχεδιασμένες τουρκικές πτήσεις αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας
(γ) Με εκτέλεση αεροναυτικών τουρκικών ασκήσεων στο χώρο του Αιγαίου
(δ) Με παρενόχληση των ελληνικών αεροσκαφών που πετούν στο χώρο του Αιγαίου (διεθνή και εθνικό).
Η Άγκυρα με τον τρόπο αυτό:
(α) Αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας
(β) Αμφισβητεί τις δικαιοδοσίες – αρμοδιότητες που έχουν εκχωρηθεί από τον ICAO (Διεθνή Οργανισμό Αεροναυτιλίας) στην ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας
(γ) Εδραιώνει την προκλητική της παρουσία πάνω από το Αιγαίο
(δ) Αμφισβητεί το ισχύον Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας και του αέρος
(ε) Υποβαθμίζει την ελληνική παρουσία στον αιγιακό χώρο.
(στ) Καταδεικνύει στους «εταίρους» μας στο ΝΑΤΟ ότι έχει και η Άγκυρα “δικαιώματα” και “ζωτικά συμφέροντα” στην περιοχή
(ζ) Διεκδικεί περιοχή αστυνόμευσης(AIR POLICING AREA) μέσα στο FIR Αθηνών (Αιγαίο).
(η) Διεκδικεί δικαιώματα έρευνας – διάσωσης στο θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου
Το όλο θέμα των παραβάσεων και παραβιάσεων που εκτελεί η τουρκική αεροπορία είναι πρώτιστα πολιτικό και έχει άμεση σχέση:
Με τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας εντός του εθνικού εναέριου χώρου (10 ναυτικά μίλια)
Με τα όρια των περιοχών ευθύνης και των περιοχών αστυνόμευσης του ΝΑΤΟ.
Με την άσκηση του δικαιώματος της Ελλάδας για επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης σε 12 ναυτικά μίλια.
Με τον τρόπο διεξαγωγής των νατοϊκών ασκήσεων στο Αιγαίο
Με τις περιοχές έρευνας και διάσωσης.
Με το ενιαίο αμυντικό δόγμα Ελλάδας-Κύπρου.
Με τις αρμοδιότητες των ΝΑΤΟϊκών Αεροπορικών Κέντρων Επιχειρήσεων
Η Τουρκία, προσπαθώντας να πραγματώσει υποθετικά δικαιώματά της σε βάρος του αδιαίρετου ελληνικού χώρου, έπλασε τη θεωρία του ζωτικού χώρου του Αιγαίου που είναι επιδεικτικός κατάληψης για το λαό της και προσπαθεί να επιτύχει επέμβαση της Δύσης προς αποφυγή σύγκρουσης δύο συμμαχικών χωρών. Οι χειρισμοί αυτοί σίγουρα δεν θα οδηγήσουν στο αναμενόμενο αποτέλεσμα. Η ημι-εμπόλεμη κατάσταση μέσα από τους παράγοντες ισχύος δυναμικής αναμέτρησης (ομοειδής εξάρτηση) των δύο χωρών, δημιουργεί αναπαραγωγή κινητήριων δυνάμεων ανισομερούς ανάπτυξης των ελληνοτουρκικών εξελίξεων, η οποία οξύνει τις δυσκολίες και υποκινεί την σύγκρουση.
Χωρίς καθόλου να αγνοηθεί ή υποτιμηθεί η σημασία του ενδογενούς παράγοντα του τουρκικού σωβινισμού καθώς και ο αντικειμενικός χαρακτήρας ουσιαστικών διαφορών ανάμεσα στις δύο χώρες, πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι ο ανταγωνισμός αυτός μορφοποιείται και εκδηλώνεται στο πλαίσιο της εξάρτησης των δύο χωρών από τον ιμπεριαλισμό. Μάλιστα, πολλά από τα προβλήματα στις σχέσεις τους αποτελούν άμεσες συνέπειες και εκφράσεις αυτής της εξάρτησης.
*Ο Παυλος Χρήστου είναι Γενικός Γραμματέας του Ελληνορωσικού Συνδέσμου.
Απο: pronews.gr
