Με την πανδημία του Covid-19, μια νέα πραγματικότητα ξημέρωσε για όλη την
ανθρωπότητα. Η φυσική απόσταση – και όχι όπως γράφεται συνέχεια η κοινωνική
απόσταση - είναι το νέο ζητούμενο, αφού αποτελεί το κυρίαρχο όπλο ενάντια σε αυτή και
σε ίσως επερχόμενες πανδημίες.
Ο μοναδικός άξονας σχεδιασμού είναι η ελαχιστοποίηση μεταδοτικότητας του ιού σε όλες
τις δραστηριότητας της ζωής μας.
Οι Αρχιτέκτονες λοιπόν, όπως και σε πολλές περιπτώσεις ήδη από την αρχαιότητα, έρχονται
να αναλάβουν την ευθύνη για την προστασία της δημόσιας υγείας εστιάζοντας τόσο στη
λειτουργικότητα όσο και στην ψυχολογική υγεία και ευεξία.
Η πρόκληση είναι μεγάλη τόσο για το δημόσιο χώρο, όσο και για τον εργασιακό και
ιδιωτικό. Η «νέα πόλη» θα πρέπει να εξυπηρετεί δύο σκοπούς: α) την έγκαιρη και έγκυρη
αντιμετώπιση ενός ξαφνικού ξεσπάσματος μιας πανδημίας, και β) την ταυτόχρονη
διατήρηση των καθημερινών λειτουργιών στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.
Στη νέα κατοικία ο ηλιασμός και σωστός εξαερισμός των χώρων, που αποτελούν και κύρια
στοιχεία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, θα έχουν εξέχουσα θέση. Ο χρόνος που όλοι θα
περνάμε στα σπίτια μας αυξάνεται επομένως θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση
στην ποιότητα των χώρων και στην εναλλακτική χρήση τους, ισχυροποιώντας σε κλίματα
όπως της Ελλάδας τη σχέση του μέσα και του έξω. Ο ημιυπαίθριος χώρος είχε πάντα
εξέχουσα σημασία στην ελληνική αρχιτεκτονική και σίγουρα δεν αποτελούσε τον τρόπο να
αποκτήσουμε ένα επιπλέον δωμάτιο κλείνοντας τον.
Η νέα κατοικία θα πρέπει να είναι και ευφυής (smart), με αυτοματισμούς που θα
επιτρέπουν ανέπαφες λειτουργίες και κυρίως θα στοχεύουν ώστε να χρησιμοποιούμε
λιγότερο τα χέρια μας (πόμολα, βρύσες κ.λπ.).
Τα δομικά υλικά θα πρέπει να υπακούουν στους κανόνες της κυκλικής οικονομίας, να είναι
όσο το δυνατόν ανακυκλώσιμα και να έχουν μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα τόσο στις
μεθόδους παραγωγής τους όσο και στην απόρριψή τους.
Οι δημόσιοι χώροι θα πρέπει να είναι περισσότεροι και να βρίσκονται διάσπαρτοι μέσα σε
όλες τις κοινότητες προκειμένου η επαφή με τη φύση, η άθληση, η αναψυχή να μην
απουσιάζουν από τις νέες συνθήκες διαβίωσης. Μεγάλα πεζοδρόμια, διάσπαρτοι χώροι
πρασίνου θα μας επιτρέψουν να βάλουμε την απόσταση στη ζωή μας χωρίς να στερηθούμε
τη φυσιολογική ανάγκη επαφής με τη φύση.
Νέος σχεδιασμός απαιτείται για νοσοκομεία με στόχο τον περιορισμό εξάπλωσης, αλλά και
νέες υποδομές κατάλληλες για έκτακτες ανάγκες. Εναλλακτικές λειτουργικές λύσεις για τα
ξενοδοχεία, αφού οι υπηρεσίες all inclusive με μαζικές παροχές, μάλλον φεύγουν από τη
ζωή μας. Νέος σχεδιασμός στο εργασιακό περιβάλλον αφού το open plan χωρίς προστασία
μεταξύ των εργαζομένων αντενδείκνυται. Χώροι πολιτισμού, εμπορικά κέντρα,
αεροδρόμια, μεταφορές, όλα αλλάζουν.
Οι πανδημίες είναι τόσο παλιές όσο και οι πόλεις. Η πρόκληση είναι να μην χάσουμε πολλά.
Το στοίχημα είναι να μην περάσουμε σε μια εποχή αποστειρωμένης απομόνωσης.
*Η Ολυμπία Λόη είναι αρχιτέκτονας -μηχανικός, αναπληρώτρια Γραμματέας Τουρισμού
του Κινήματος Αλλαγής.
