ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΕ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΡΜΗ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2021
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Το αύριο δεν είναι πια αδιαπέραστο πέπλο
Πριν από την κατάρρευση της ιδέας της προόδου, το αύριο ήταν πάντα φωτεινό, ανακουφιστικά καλύτερο από το παρόν, μια εποχή πρωτόγνωρων επιτευγμάτων και θαυμάτων. Η κατάρρευση των μεγάλων αφηγήσεων για το μέλλον, οι ολοκληρωτισμοί του 20ούαιώνα και η ανάδυση σοβαρών παγκόσμιων απειλών ύψωσαν μαύρο τείχος στο αύριο, δίνοντας θέση μόνο στα ατομικά οράματα, συρρίκνωσαν όλες τις προσδοκίες στο τώρα. Όμως, η τελευταία κρίση κατάφερε ένα απροσδόκητο πλήγμα στο παρόν και στη λατρεία του, θυμίζοντας ότι το μέλλον νοηματοδοτεί κάθε μας πράξη, η απαλοιφή του σημαίνει και απαλοιφή όλης της παρελθούσας ανθρώπινης εμπειρίας.
Σε έρευνα του Pew Research Center, περίπου χίλιοι ειδικοί, πρωτοπόροι στην έρευνα και στην καινοτομία, ηγετικές φυσιογνωμίες στην πολιτική και στην οικονομία, ακτιβιστές, σκιαγράφησαν την κανονικότητα του 2025, συμφωνώντας ότι θα είναι περισσότερο τεχνολογική. Το 47% δήλωσε ότι η ζωή θα είναι χειρότερη για τους περισσότερους ανθρώπους. Δίνοντας στο μέλλον το βάρος της σημερινής πραγματικότητας, προέβλεψαν ότι θα έχουν αυξηθεί οι κοινωνικές και φυλετικές ανισότητες, η μαζική επιτήρηση για λόγους ασφαλείας, οι ανελευθερίες, ο αυταρχισμός, αλλά και το ψηφιακό έγκλημα, η ανεξέλεγκτη παραπληροφόρηση, η ψηφιακή προπαγάνδα, η κοινωνική πόλωση, η ρητορική μίσους, οι διενέξεις κρατών. Θα έχει περιοριστεί η δυνατότητα ορθολογικής συζήτησης και χάραξης πολιτικής βάσει τεκμηρίων. Θα έχουν χαθεί θέσεις εργασίας λόγω αυτοματισμού, και μαζί μέρος της ψυχικής υγείας και της κοινωνικής συνοχής.
Το 39% δήλωσε, αντιθέτως, πως το 2025 η ζωή θα είναι καλύτερη για τους περισσότερους ανθρώπους, πιο εύκολη σε έναν τηλε-κόσμο με νέα όπλα κατά αναδυόμενων απειλών, με έξυπνες πόλεις, έξυπνες υπηρεσίες, ασφαλέστερα συστήματα, που θα αναδιατάξουν τα πρότυπα και τους χώρους εργασίας, θα βελτιώσουν την υγειονομική περίθαλψη, την κοινωνική συμβίωση, την οικογενειακή ζωή, θα εξασφαλίσουν καθαρότερο περιβάλλον και υψηλότερη ποιότητα ζωής. Οι κρίσεις ενισχύουν την ενσυναίσθηση εμπρός στα κοινά δεινά, τη θετική κοινωνική απόκριση, είπαν. Ο φόβος γίνεται ένα ανθρώπινο αντανακλαστικό, ακίνδυνο για την εξάσκηση των πράξεων.
Πάντως, όπως αφηγείται η Ιστορία, δεν επιβεβαιώθηκαν ούτε οι μεγάλοι φόβοι ούτε οι υψηλές προσδοκίες που έτρεφαν οι άνθρωποι ανά τους αιώνες. Προβλέψεις που αναστάτωναν γενιές δεν επαληθεύτηκαν ποτέ.
Όμως το παρόν δεν μας αποτρέπει πια να φανταστούμε το μέλλον, το αντίστροφο. Το αύριο, από αδιαπέραστο πέπλο, γίνεται και πάλι πεδίο εκκόλαψης* προσδοκιών.
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
Σωρεύουμε δυνάμεις ενάντια στα μελλοντικά ερείπια. Επιμένουμε στην ανάσα της προσμονής, νιώθουμε ήδη τον αέρα της απαντοχής** να καίει τα χείλη μας. Άλλωστε, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;
* εκκόλαψη: (μτφ) η πλήρης διαμόρφωση και εμφάνιση υπό την επίδραση ορισμένου περιβάλλοντος ** απαντοχή: το να περιμένει κανείς να συμβεί κάτι, η ελπίδα, η προσδοκία ευνοϊκής εξέλιξης
Διασκευή από τον ημερήσιο Τύπο (21-03-2021)
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Τι περιμένουν τελικά από τις σπουδές τους, ποιες οι σκέψεις, οι επιθυμίες, τα όνειρα και οι απόψεις τελειοφοίτων; «Όταν με ρωτούν με τι θέλω να ασχοληθώ, δεν έχω ποτέ κάποιο συγκεκριμένο επάγγελμα στο μυαλό μου. Θέλω μια δουλειά δημιουργική, ένα εργασιακό περιβάλλον που θα μου επιτρέπει να εξελίσσομαι ως άνθρωπος, να ταξιδεύω, να διευρύνω τους ορίζοντές μου, να υπερασπίζομαι τα δικαιώματα όλων των πλασμάτων και να βάλω και εγώ το λιθαράκι μου στη δόμηση μιας κοινωνίας ισότητας» λέει η Τάνια από το 1οΓενικό Λύκειο Χανίων. «Από τη μια πλευρά θα ήθελα να αφήσω τη ζωή μου να με οδηγήσει και από την άλλη, ζώντας σε μια χώρα χωρίς σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση, τίποτα δεν είναι βέβαιο. Θα ήθελα να έχω την ευκαιρία να ασχοληθώ πραγματικά με την έρευνα και να ταξιδέψω στο εξωτερικό, όχι για μόνιμη εγκατάσταση. Θα ήθελα να προσφέρω μέσα από το επάγγελμά μου στην κοινωνία, να ξεπληρώσω όλα αυτά που μου πρόσφερε η Ελλάδα, όσο πληγωμένη και αν είναι, και οι άνθρωποι που με μεγάλωσαν και με δίδαξαν» επισημαίνει η Αντωνία.
Όσο για τον επαγγελματικό προσανατολισμό, λέει ο Σπύρος «πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της σχολικής πορείας, και μάλιστα θα πρέπει να εντάσσεται στο σχολικό πρόγραμμα από το Γυμνάσιο. Όσον αφορά την κοινωνία, το πρόβλημα που παρουσιάζεται λόγω του ελλιπούς επαγγελματικού προσανατολισμού είναι η προτίμηση δημοφιλών επαγγελμάτων και η αδιαφορία προς τα υπόλοιπα. Οι περισσότεροι μαθητές ακολουθούν την πεπατημένη, με αποτέλεσμα τον κορεσμό ορισμένων επαγγελμάτων και την αύξηση της ανεργίας». Ενώ η Αλεξάνδρα συνεχίζει λέγοντας ότι «ως τελειόφοιτοι, βλέποντας την αδυναμία ένταξης στην ελληνική αγορά εργασίας, νιώθουμε εγκλωβισμένοι σε μια χώρα επαγγελματικά υπανάπτυκτη, καθώς τα ποσοστά ανεργίας αυξάνονται και η ανάγκη για επιβίωση υπερβαίνει την ικανοποίηση προσδοκιών και ονείρων. Η αγορά εργασίας σε μεγάλο ποσοστό δεν προσφέρει επαγγελματική ανέλιξη, καταπιέζει τις ανεξάρτητες επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Λόγω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης της χώρας, πολλοί νέοι καταλήγουν να συμβιβάζονται με μη επιθυμητές θέσεις εργασίας ή να καταφεύγουν σε άλλες χώρες με περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες».
Διασκευή από τον ημερήσιο Τύπο (24-05-2021)
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Στον Σείριο*
Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά
ποτέ δε βάλαν έγνοια στην καρδιά
δεν είδανε πολέμους και θανάτους
και πάνω απ’ τη γαλάζια τους ποδιά
φοράν τις Κυριακές τα γιορτινά τους.
Τις νύχτες που κοιτάν τον ουρανό
έν’ άστρο σα φτερό θαλασσινό
παράξενα παιδεύει το μυαλό τους
τους φαίνεται καράβι μακρινό
και πάνε και ρωτάν τον δάσκαλό τους.
Αυτή, τους λέει, παιδιά μου είναι η γη,
του σύμπαντος αρρώστια και πληγή:
εκεί τραγούδια λένε, γράφουν στίχους,
κι ακούραστοι του ονείρου κυνηγοί
κεντάνε με συνθήματα τους τοίχους.
Στον Σείριο δακρύσαν τα παιδιά
και βάλαν από εκείνη τη βραδιά
μιαν έγνοια στη μικρούλα τους καρδιά.
* Σείριος: το όνομα ενός φωτεινού αστεριού
Νίκος Γκάτσος, Κείμενα της νεώτερης λογοτεχνίας (και απόψεις για την ποίηση), Γ. Σπανός κ.ά, 1987
Θέμα Α
Α1. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο της δεύτερης παραγράφου του Κειμένου 2 «Όσο για τον επαγγελματικό προσανατολισμό… με περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες» (60-70 λέξεις).
Μονάδες 15
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
Θέμα Β
Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση το Κείμενο 1, τις παρακάτω περιόδους λόγου, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε περίοδο, τη λέξη Σωστό ή Λάθος:
α. Προτού αμφισβητηθεί η έννοια της προόδου, οι άνθρωποι έβλεπαν με αισιοδοξία το μέλλον.
β. Κατά την τελευταία κρίση, κλονίστηκε η πίστη στο παρόν.
γ. Σύμφωνα με την έρευνα, το 47% δήλωσε ότι στο μέλλον θα μειωθεί η ανεξέλεγκτη παραπληροφόρηση.
δ. Δεν επαληθεύτηκαν ποτέ ιστορικά τα πολύ απαισιόδοξα ή τα πολύ αισιόδοξα σενάρια για την πορεία του ανθρώπου.
ε. Το παρόν δεν μας επιτρέπει πλέον να οραματιστούμε το μέλλον. Μονάδες 10
Β2. α. Να γράψετε δύο τίτλους που να αποδίδουν το περιεχόμενο του Κειμένου 2, έναν με κυριολεκτική κι έναν με μεταφορική χρήση της γλώσσας (μονάδες 8).
β. Τι επιδιώκεται με τη χρήση στατιστικών στοιχείων στο Κείμενο 1 (μονάδες 3) και τι με την εκτεταμένη χρήση μαρτυριών στο Κείμενο 2 (μονάδες 4);
Μονάδες 15
Β3. Πρόθεση της συντάκτριας του Κειμένου 1, στην τελευταία παράγραφο «Όμως το παρόν… μπορούμε να κάνουμε;», είναι να ευαισθητοποιήσει τους/τις αναγνώστες/αναγνώστριες. Να αναφέρετε τρεις (3) διαφορετικές γλωσσικές επιλογές με τις οποίες επιτυγχάνει τον στόχο της, παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία (μονάδες 6), και να εξηγήσετε τη λειτουργία της καθεμιάς από αυτές στο κείμενο (μονάδες 9).
Μονάδες 15
Θέμα Γ
Γ1. Γιατί, κατά τη γνώμη σας,
«Στον Σείριο δακρύσαν τα παιδιά
και βάλαν από εκείνη τη βραδιά
μιαν έγνοια στη μικρούλα τους καρδιά.»;
Να απαντήσετε, αξιοποιώντας τρεις (3) διαφορετικούς κειμενικούς δείκτες του ποιήματος.
Θα ήσαστε ικανοποιημένοι/ες ή δυσαρεστημένοι/ες, αν ζούσατε, όπως τα παιδιά στον Σείριο και γιατί;
(150-200 λέξεις)
Μονάδες 15
ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
Θέμα Δ
Δ1. Σε μια νεανική ιστοσελίδα δημοσιεύονται τα Κείμενα 1 και 2 και καλείσαι, αφού τα μελετήσεις, να απαντήσεις με ένα άρθρο (350-400 λέξεις), στην ίδια ιστοσελίδα, στα παρακάτω ερωτήματα:
α) Με ποια εφόδια πιστεύεις ότι θα μπορέσεις να αντιμετωπίσεις τον κόσμο στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι ανησυχίες που περιγράφονται στην παράγραφο 2 του Κειμένου 1;
β) Με ποιες συγκεκριμένες δράσεις, κατά τη γνώμη σου, θα μπορούσατε εσείς οι νέοι να βελτιώσετε τον κόσμο;
Μονάδες 30
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων , αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.
-----------
ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ & ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΕΛ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α
Α1.
Στη συγκεκριμένη παράγραφο ο συγγραφέας παραθέτει τις απόψεις δύο νέων σχετικά με τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Συγκεκριμένα, ο πρώτος κάνει λόγο για την ανάγκη ενσωμάτωσής τους στο πρόγραμμα σπουδών του σχολείου, καθώς η έλλειψη σχετικής ενημέρωσης οδηγεί σε λανθασμένες επαγγελματικές επιλογές και άρα στον κορεσμό συγκεκριμένων κλάδων και άρα στην ανεργία. Η δεύτερη άποψη εστιάζει στην ψυχική καταπόνηση των νέων εξαιτίας της αδυναμίας της χώρας μας να ανταποκριθεί στις ελπίδες τους, αφού δεν τους προσφέρει προοπτική για επαγγελματική αποκατάσταση. Επόμένως οδηγούνται στο να παραμένουν σε επαγγέματα που δεν τους ικανοποιούν ή να μεταναστεύουν στο εξωτερικό.
ΘΕΜΑ Β
Β1
α. ΣΩΣΤΟ
β.ΣΩΣΤΟ
γ ΛΑΘΟΣ
δ. ΣΩΣΤΟ
ε. ΛΑΘΟΣ
Β2.
α. ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ
«Τί θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;»
ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟΣ ΤΊΤΛΟΣ
«Νεανικές επιθυμίες και όνειρα θυσία στο βωμό της αγοράς εργασίας»
1
Β2.
β. Με τη χρήση στατιστικών στοιχείων ο συγγραφέας « το 47% δήλωσε ότι η ζωή θα είναι χειρότερη για τους περισσότερους ανθρώπους», «το 39% δήλωσε αντιθέτως πως το 2025 η ζωή θα είναι καλύτερη» επιδιώκει να προσδώσει εγκυρότητα και αξιοπιστία στο λόγο του. Σκοπός του συγγραφέα είναι να πείσει τον αναγνώστη για τα λεγόμενά του. Άλλωστε τα στοιχεία μιας στατιστικής έρευνας δύσκολα μπορούν να αμφισβητηθούν.
Με την εκτεταμένη χρήση προσωπικών μαρτυριών στο ΚΕΙΜΕΝΟ 2 όπως αυτών της Τάνιας, του Σπύρου και της Αλεξάνδρας, ο συγγραφέας προσπαθεί να αναλύσει τις επιθυμίες και τις σκέψεις των νέων για την επαγγελματική τους αποκατάσταση αμέσως μετά το τέλος των σπουδών τους. Με την αξιοπιστία της προσωπικής μαρτυρίας ο συγγραφέας μεταδίδει τις σκέψεις των νέων και προβληματίζει τον αναγνώστη πάνω στο ζήτημα αυτό. Τόσο τα στατιστικά στοιχεία όσο και οι προσωπικές μαρτυρίες αποτελούν τεκμήρια του τρόπου πειθούς επίκληση στη λογική και ισχυροποιούν τα λόγια του συγγραφέα, καθώς ο σκοπός του είναι να αποδείξει.
Β3
Στην τελευταία παράγραφο του ΚΕΙΜΕΝΟΥ 1, οι θέσεις του αρθρογράφου δίνονται με επίκληση στο συναίσθημα με πρόθεση να ευαισθητοποιήσει και δη να προσδώσει έναν τόνο αισιοδοξίας και προσμονής για ένα καλύτερο μέλλον. Πρώτη γλωσσική επιλογή που αποδεικνύει τα παραπάνω είναι η ευρεία χρήση μεταφορών «αδιαπέραστο πέπλο», «πεδίο εκκόλαψης προσδοκιών», «αέρα της απαντοχής να καίει τα χείλη μας». Με αυτό το σχήμα λόγου η σημασία των λέξεων επεκτείνεται και μεταβαίνει σε άλλες συγγενικές. Κινητοποιείται η φαντασία του αναγνώστη και ελκύεται το ενδιαφέρον του. Επιπλέον, γίνεται αντιληπτή και η χρήση του ά πληθυντικού ρηματικού προσώπου «φανταστούμε», «σωρεύουμε», «νιώθουμε», «μπορούμε να κάνουμε». Με αυτό δίνεται η καθολικότητα, η συλλογικότητα και προσεγγίζεται συναισθηματικά ο αναγνώστης. Δίνεται στο λόγο αμεσότητα, ζωντάνια, οικειότητα, προφορικότητα, παραστατικότητα, λιτότητα, απλότητα και ζεστασιά και όσα παρουσιάζονται αποκτούν κύρος και βαρύτητα, δίνονται οι κοινές διαστάσεις του θέματος, η κοινη ευθύνη και γινόμαστε κοινωνοί των ιδεων του αρθρογράφου. Τέλος, η παράγραφος κλέινει με ένα ερώτημα το οποίο είναι ρητορικό δηλώνοντας ισχυρή άρνηση. Το ερώτημα προσδίδει στο λόγο αμεσότητα, οικειότητα, παραστατικότητα, δίνει διαλογικό τόνο στο κείμενο και υπάρχει συναισθηματική προσέγγιση. Τέλος, προσελκύει την προσοχή, ευασιθητοποιεί και αφυπνίζει τον αναγνώστη. Εντοπίζονται επίσης το ασύνδετο σχήμα «επιμένουμε....νιώθουμε», η προσωποποίηση «η ανάσα της προσμονής» και η αντίθεση «από αδιαπέραστο πέπλο γίνονται πεδίο εκκόλαψης προσδοκιών».
2
ΘΕΜΑ Γ
Γ1.
Ο ποιητής δραπεντεύοντας από τα στενά όρια της ποίησης και εξοπλισμένος με την πνευματική ελευθερία που απλόχερα προσφέρει η τέχνη φαντάζεται νέους που ζουν στο μακρινό Σείριο. Αυτοί ατενίζοντας τον νυχτερινό ουρανό του πλανήτη τους, βλέπουν τη γη μας, η οποία παρουσιάζεται μεσω δύο έξοχων λυρικών παρομοιώσεων που αποδίδουν εμφατικά την ομορφιά της, ως «εν’ άστρο σα φτερό θαλασσινό» κι ως «καράβι μακρινό». Ρωτούν το δάσκαλό τους για το όνομα του ουράνιου σώματος. Ο Γκάτσος παραθέτει την απάντησή του σε ευθύ λόγο («αυτή, τους λέει, παιδιά μου είναι η γη»). Πράγμα που προσδίδει στο ύφος ζωντάνια, αμεσότητα και παραστατικότητα. Συνεχίζοντας, μεσω της χρήσης μεταφορών («του σύμπαντος αρρώστια και πληγή» και «ακούραστοι του ονείρου κυνηγοί/ κεντάνε με συνθήματα τους στίχου») δίνει έμφαση στη ζοφερή πραγματικότητα από τη μια (π.χ. καταστροφή της φύσης, πόλεμοι, καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων) κι από την άλλη, στην άοκνη επιθυμία των κατοίκων της να δραπετευύσουν από αυτά τα αδιέξοδα. Αυτή η περιγραφή/ απάντηση είναι η αιτία που γέμισε τα παιδιά που κατοικούν στο φωτεινό άστρο του Σείριου με θίψη, με αποτέλεσμα να δακρύσουν αφού προφανώς ένιωσαν συμπόνια και έγνοια.
Προσωπικά θα αισθανόμουν ικανοποίηση αν ζούσα στις ιδανικές συνθήκες του φωτεινού άστρου του Σείριου, έτσι όπως αυτές περιγράφονται μέσω της άρνησης («δεν είδανε πολέμους και θανάτους») και της γλαφυρής οπτικής εικόνας και («πάνω από τη γαλάζια τους ποδια/ φοράν τις Κυριακές τα γιορτινά τους»). Βέβαια, θεωρώ ιερό χρέος όλων μας να προσττεύουμε τη γη και να αγωνιζόμαστε για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των συνανθρώπων μας.Μέσω της εκδήλωσης συναισθημάτων και συμπεριφορών αλληλεγγύης και ανθρωπιάς μπορούμε να νιώσουμε ηθική πληρότητα, ικανοποίηση και εν τέλει ευτυχία. Ούτως ή άλλως, αυτό επιτάσσει η κοινωνική μας φύση (Αριστοτέλης: Φύσει πολιτικό ζώον ο άνθρωπος). Καταξιωνόμαστε ως οντότητες μέσω της προσφοράς, η οποία προυποθέτει τον απόλυτο σεβασμό στη ζωή και συνιστά, όπως είχε τονίσει ο Αλβέρτος Σβάιτσερ, την ανώτατη ηθική.
3
ΘΕΜΑ Δ
ΤΙΤΛΟΣ : «Εφόδια και δράσεις των νέων για τη βελτίωση του κόσμου»
α.
ΗθΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ
∙ οικολογική συνείδηση(αγάπη για το περιβάλλον)
∙ Νέοι προικισμένοι με ανθρωπιά και οικουμενική συνείδηση, σύνεση, σωφροσύνη ∙ Να διαπνέεται από τα ιδανικά της ελευθερίας, δικαιοσύνης, ανθρωπισμού, ειρήνης ∙ Ενσυνάισθηση- ευαισθησία (να αντιλμβανεται τα νέα πεδια της κοινωνικής ζωής) ∙ Να διαπνέεται από ηθικές αξίες/ ιδανικα (σεβασμός/ ανεκτικότητα απέναντι στοα διαφορετικό/ τιμιότητα , ειλικρίνεια)
∙ Φιλοπατρία (ενήμερος για την αξία της πολιτισμικής κληρονομιάς και την αξία της ιστορικής πρακαταθήκης)
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ
∙ Ορθολογικός τρόπος σκέψης (να έχει κριτική ικανότητα, για να λαμβάνει σωστές αποφάσεις και να μη χειραγωγείται)
∙ Ανάπτυξη της φαντασίας/ επινοητικότητας. Σε ένα μεταβαλλόμεβνο περιβάλλον οι νέοι οφείλουν να επιμένουν, να εφευρίσκουν, να συνδυάζουν, να επιλύουν αποτελεσματικά τα προβλήματα. ∙ Καλλιεργεια πνεύματος διαλόγου (μετριοπάθεια, διαλλακτικότητα, απουσία αυταρχισμού) ∙ Ορθή γνώση και χρήση της γλώσσας
∙ Φιλομάθεια (διευρυμένοι πνευματικοί ορίζοντες)
∙ Ευγενής άμιλλα, ομαδικό πνεύμα- συλλογικό πνεύμα (το σύγχρονο τεχνικό σύμπαν απαιτεί τη συνεργασία πολλών ατόμων – η ατομική πρωτοβουλία καθίσταται πολύτιμη όταν λειτουργεί με γνώμονα την αλληλεγγύη, συνεισφορά στο κοινωνικό γίγνεσθαι- δημοκρατική συνείδηση) ∙ Δημιουργικότητα και καινοτομία
ΨΥΧΙΚΕΣ ΑΡΕΤΕΣ/ ΕΦΟΔΙΑ
∙ Γαλήνη( ο άνθρωπος , οποίος δεν διατηρεί την ηρεμία του αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα) ∙ Αυτοκυριαρχία(μέσα στον ταραγμένο και γεμάτο κινδύνους σύγχρονο κόσμο οι νέοι πρέπει να οπλιστούν με την ικανότητα να ελέγχουν τον εαυτό τους, έτσι ώστε να υπερνικήσουν δυσκολίες ∙ Υπομονή, επιμονή, καρτερικότητα(να μην πανικοβάλλονται από τις δυσκολίες της ζωής, αλλά με ψυχραιμία να τις αντιμετωπίζουν)
4
β.
∙ Βιωματική σχέση με το περιβάλλον που θα περιλαμβάνει δράσεις για την αποκατάσταση της φύσης που έχει υποστεί καταστροφές όπως: αναδασώσεις, καθαρισμός του περιβάλλοντος από ρύπους, διαφύλαξη του φυσικού κάλλους, συνετή διαχείριση φυσικών πόρων)
∙ Συμμετοχή σε αγώνες για τη διασφάλιση της ειρήνης , τη συναδέλφωση, την κατανόηση ανάμεσα σε όλα τα έθνη, τις φυλές, τις θρησκευτικές ομάδες κ.α μέσα από εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης, κινητοποίησης, και μέσω των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.
∙ Συμμετοχή σε δράσεις που αφορούν στον τεχνολογικό «γραμματισμό» για να εντοπίζεται η διαδικτυακή παραπληροφόρηση, να προσεγγίζεται το διαδικτυακό περιεχόμενο με κριτική ματιά (σεμινάρια, ημερίδες κ.α.)
∙ Ένέργειες που θα ενισχύσουν το δημοκρατικό πολίτευμα μέσω της ενεργούς συμμετοχής σε διαδηλώσεις, κινητοποιήσεις, αρθρογραφία κι αδιαδικτυακή ενεργοποίηση, συμμετοχή στο 15μελές, 5μελές, μαθητικές κοινότητες.
∙ Συμμετοχή σε εθελοντικά προγράμματα: περίθαλψη ηλικιωμένων, αναπήρων, ορφανών. Εθελοντές πυροσβέστες, αιμμοδότες, συγκέντρωση χρημάτων, τροφίμων, ρουχισμού, ΜΚΟ. Μέσα από τον εθελοντισμό ενισχύεται η αλληλεγγύη, η ανθρωπιά, έννοιες που αποτελούν τον πυρήνα της ηθικής και συμβάλλουν στον αγώνα για πρόοδο και ευημερία.
∙ Συμμετοχή σε πολιτιστικούς, λαογραφικούς συλλόγους για την ενίσχυση της παράδοσης, της ιστορίας του έθνους, της εθνικής ταυτότητας.
∙ Έμφαση στη διαπολιτισμικότητα μέσω συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα (αδελφοποίηση σχολείων, Erasmus, commenius)
∙ Επιλογή εναλλακτικών μορφών τουρισμού (οικοτουρισμός, αγροτουρισμός) που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος
∙ Ανάληψη πρωτοβουλιων για δημιουργία πολιτιστικών εκδηλώσεων όπως: θεατρικά/ μουσικά δρώμενα, ώστε να έρχονται οι νέοι σε απαφή με την τέχνη
∙ Αθλητικοί αγώνες μεταξύ σχολείων (τοπίκό ή διακρατικό επίπεδο) για την ενίσχυση του συλλογικού αθλητικού πνεύματος.
----------------
Σχολιασμός θεμάτων
Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία
Πρεμιέρα των πανελλαδικών εξετάσεων σήμερα κι οι υποψήφιοι διαγωνίστηκαν στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Τα κείμενα που δόθηκαν προς επεξεργασία, τόσο τα δύο μη λογοτεχνικά, όσο και το ποίημα του Νίκου Γκάτσου, «Στον Σείριο», εκτιμούμε πως δεν δυσκόλεψαν τους μαθητές ως προς την κατανόησή τους. Οι ερωτήσεις ήταν διατυπωμένες με σαφήνεια και συμβατές με το νέο πνεύμα των ερωτήσεων το οποίο διέπει το σύστημα που εγκαινιάστηκε την περσινή χρονιά και αφορά τη συνεξέταση των δύο αυτών γνωστικών αντικειμένων. Βέβαια, απαιτούσαν την προσοχή του μαθητή καθώς και την εξοικείωσή του με τη θεωρία του μαθήματος αφενός και αφετέρου την εξάσκησή του στη δόμηση ολοκληρωμένων και τεκμηριωμένων απαντήσεων. Θεωρούμε πως με την επιμέλεια και τη σωστή προγύμναση καθόλη τη διάρκεια του σχολικού έτους ως προυποθέσεις, οι μαθητές θα μπορούσαν να ανταποκριθούν με ευκολία στα θέματα.
