Οι γάτες, απ’ ό,τι φαίνεται, θέλουν «τα φώτα» στραμμένα πάνω τους. Είναι απίστευτες στη συμπεριφορά τους. Εκεί που είναι όλο νάζι και αγαπούλες, σηκώνονται και φεύγουν για να ασχοληθούν με κάτι άλλο.
Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που ο άνθρωπός τους στρέψει το ενδιαφέρον σε ένα άλλο ζώο ή άνθρωπο, ακόμη και σε ένα άλλο αντικείμενο;
Τότε, πώς αντιδρούν οι γάτες; Δείχνουν ότι τους… τρώει η ζήλια;
«Οι γάτες είναι από τα πιο αγαπημένα κατοικίδια παγκοσμίως, γνωστές για την ανεξαρτησία, την περιέργεια και την ιδιαίτερη προσωπικότητά τους.
Ένα ερώτημα που συχνά απασχολεί τους ιδιοκτήτες τους, είναι αν οι γάτες μπορούν να νιώσουν ζήλια. Ειδικά όταν παρατηρούν ότι η προσοχή τους στρέφεται σε άλλα ζώα ή ανθρώπους», αναφέρει ο σύμβουλος – εκπαιδευτής σκύλου και γάτας, Κώστας Κονταξής.
Αν και η ζήλια, όπως λέει, είναι ένα συναίσθημα που αισθάνονται, συνήθως, οι άνθρωποι, οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να μελετούν αν και πώς αυτό εκδηλώνεται στα ζώα – συμπεριλαμβανομένων και των γατών.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οι γάτες μπορεί να δείξουν επιθετικότητα
Η ζήλια, όπως λέει ο κ. Κονταξής, θεωρείται ένα σύνθετο συναίσθημα, που προκαλεί ανησυχία όταν κάποιος τρίτος (άτομο ή ζώο) φαίνεται να διεκδικεί την προσοχή ή την αγάπη που θεωρούμε δική μας.
Στους ανθρώπους, η ζήλια συχνά συνδέεται με κοινωνικούς και συναισθηματικούς δεσμούς.
«Ωστόσο, όταν μιλάμε για ζώα, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, ώστε να μην πέφτουμε στην παγίδα του εξανθρωπισμού. Δηλαδή, της απόδοσης ανθρώπινων συναισθημάτων και κινήτρων σε αυτά», επισημαίνει ο κ. Κονταξής.
Τα συναισθήματα που βιώνουν τα ζώα
Ο σύμβουλος – εκπαιδευτής σκύλου και γάτας ενημερώνει ότι οι ειδικοί έχουν διαπιστώσει ότι τα ζώα, όπως και οι γάτες, βιώνουν βασικά συναισθήματα. Νιώθουν χαρά, φόβο, άγχος, θυμό και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αγάπη ή στοργή. Αυτά τα συναισθήματα θεωρούνται πρωτογενή και συνδέονται με την επιβίωση και την κοινωνική τους συμπεριφορά.
Αντίθετα, τα πιο σύνθετα συναισθήματα, όπως η ζήλια, μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενστικτωδών αντιδράσεων που σχετίζονται με την προστασία πόρων. Δηλαδή, την προσοχή του ιδιοκτήτη ή την ασφάλεια του χώρου τους, την οποία δεν την αντιλαμβάνονται όπως οι άνθρωποι.
Τι αποκαλύπτουν μελέτες για τη ζήλια των γατών
Οι έρευνες για τη ζήλια στις γάτες, όπως πληροφορεί ο κ. Κονταξής, είναι περιορισμένες σε σύγκριση με αυτές για άλλα ζώα, όπως για τους σκύλους.
Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι γάτες μπορεί να εκδηλώσουν συμπεριφορές που μοιάζουν με ζήλια.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2021 στο επιστημονικό περιοδικό Animals εξέτασε τη συμπεριφορά των γατών όταν οι ιδιοκτήτες τους αλληλοεπιδρούσαν με άλλα ζώα, ή ασχολούνταν με άλλα αντικείμενα. Τότε οι γάτες προσπαθούσαν να κεντρίσουν την προσοχή τους. Πώς; Παρέμβαιναν, είτε με το να τρίβονται στους ιδιοκτήτες τους, είτε με το να δείχνουν επιθετικότητα προς το άλλο ζώο ή αντικείμενο.
Παρόμοιες μελέτες σε σκύλους έχουν δείξει ότι μπορούν να αναγνωρίσουν πότε ένας δεσμός απειλείται, ή έχουν χάσει την προσοχή του ιδιοκτήτη τους. Και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι γάτες, ίσως, έχουν την ίδια ικανότητα, παρόλο που η συμπεριφορά τους είναι πιο διακριτική.
Πώς οι γάτες εκδηλώνουν τη ζήλια τους
Όπως λέει ο κ. Κονταξής, οι ιδιοκτήτες γατών συχνά αναφέρουν περιστατικά που υποδηλώνουν ζήλια. Για παράδειγμα, μια γάτα μπορεί να αρχίσει να νιαουρίζει έντονα, να πηδάει στην αγκαλιά του ιδιοκτήτη. Ή να σπρώχνει το χέρι του όταν αυτός χαϊδεύει έναν άλλον γάτο ή σκύλο.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οι γάτες μπορεί να δείξουν επιθετικότητα, όπως με τον έντονο τόνο της φωνής τους, ή να χτυπούν με τα πόδια τους το «αντίπαλο» ζώο.
«Άλλες φορές, η ζήλια μπορεί να εκδηλωθεί με πιο έμμεσους τρόπους. Οι γάτες έχουν την τάση να απομονώνονται, ή να αποφεύγουν να πηγαίνουν στην αμμολεκάνη τους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι γάτες δεν βιώνουν τη ζήλια όπως οι άνθρωποι. Οι αντιδράσεις τους είναι περισσότερο ενστικτώδεις και λιγότερο συναισθηματικές. Η ζήλια στις γάτες μπορεί να σχετίζεται με την ανάγκη τους να διατηρήσουν τον έλεγχο των πόρων τους, είτε αυτοί είναι η προσοχή του ιδιοκτήτη, είτε η τροφή ή ο χώρος τους. Επομένως, αυτό που ερμηνεύουμε ως «ζήλια» μπορεί να είναι μια φυσική απάντηση σε μια αντιληπτή απειλή», επισημαίνει ο κ. Κονταξής.
Με ποιους τρόπους «φρενάρουμε» τη ζήλια της γάτας
Αν παρατηρείτε σημάδια ζήλιας στη γάτα σας, υπάρχουν διάφοροι τρόποι να την αντιμετωπίσετε και να ενισχύσετε την εμπιστοσύνη της, όπως ενημερώνει ο κ. Κονταξής.
Πρώτα απ’ όλα, είναι σημαντικό να δίνετε ίση προσοχή σε όλα τα κατοικίδια του σπιτιού, ώστε κανένα να μην αισθάνεται παραμελημένο. Δημιουργήστε έναν ατομικό χώρο για τη γάτα σας, όπου να μπορεί να αισθάνεται ασφαλής και ήρεμη. Αν έχετε φέρει νέο ζώο στο σπίτι, παρουσιάστε το σταδιακά, επιτρέποντας στη γάτα σας να το συνηθίσει,χωρίς πίεση.
«Η εκπαίδευση μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση της ζήλιας. Χρησιμοποιήστε θετική ενίσχυση για να επιβραβεύσετε τη γάτα σας όταν συμπεριφέρεται ήρεμα και φιλικά προς το άλλο ζώο. Ή όταν παραμένει χαλαρή σε καταστάσεις που προηγουμένως της προκαλούσαν ζήλια.
Με τη χρήση λιχουδιών, παιχνιδιών και επαίνων βοηθάτε τη γάτα σας να κάνει θετικούς συνειρμούς με την παρουσία άλλων ζώων ή ανθρώπων», αναφέρει ο κ. Κονταξής.
Επίσης, παροτρύνει να εντάξετε στη ρουτίνα της γάτας σας διαδραστικά παιχνίδια και δραστηριότητες που την κρατούν απασχολημένη και της προσφέρουν ψυχική διέγερση.
Έτσι, μειώνεται η ανάγκη της να διεκδικεί την προσοχή σας.
Όταν η ζήλια της γάτας δημιουργεί σοβαρά προβλήματα
Τέλος ο κ. Κονταξής υπογραμμίζει: «Αν η ζήλια προκαλεί σοβαρά προβλήματα, όπως επιθετικότητα ή έντονο στρες, είναι καλό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό στη συμπεριφορά των ζώων.
Ένας επαγγελματίας μπορεί να αξιολογήσει την κατάσταση και να σας καθοδηγήσει σε μια εξατομικευμένη προσέγγιση για τη γάτα σας. Με την κατάλληλη κατανόηση, εκπαίδευση και φροντίδα, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον όπου η γάτα σας θα νιώθει ασφαλής. Και θα είναι ευτυχισμένη, ανεξάρτητα από τις αλλαγές ή τις προκλήσεις που μπορεί να προκύψουν».