του Μιχάλη Ψύλου, δημοσιογράφου
Κόστος δέκα φορές χαμηλότερο από την αμερικανική τεχνολογία. Και πολύ μικρότερη χρήση μικροτσίπ: Η τεχνητή νοημοσύνη της κινεζικής Deepseek έχει προκαλέσει σεισμό στις αγορές. Και τρόμο! Για το ενδεχόμενο, μήπως τελικά, η κινεζική τεχνολογία θα μπορούσε να ξεπεράσει την αμερικανική και τη δυτική.
Μιλάμε όμως για μια τεχνολογικά προηγμένη χώρα, που κατέχει ηγετική θέση σε ορισμένες τεχνολογίες. Αρα, η δυτική «ενόχληση» να είναι περισσότερο γεωπολιτική παρά τεχνολογική.
Το πραγματικό ζήτημα, επομένως, δεν είναι αν οι Κινέζοι κατάφεραν να αναπτύξουν ένα σύστημα ανώτερο από αυτό των Αμερικανών, αλλά τι σημαίνει η χρήση AI για τα άτομα, την κοινωνία και την ίδια τη δημοκρατία.
Το πρόβλημα είναι ότι πίσω από αυτά τα εργαλεία υπάρχουν άνθρωποι που έχουν οράματα και συμφέροντα για τον κόσμο. Συμφέροντα οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά, και που δημιουργούν εργαλεία για την επίτευξη των στόχων τους, Που δεν είναι μόνο η καινοτομία και εν κατακλείδι, το κέρδος.
Μπορεί η εμφάνιση της κινεζικής Deepseek να συγκλόνισε την Γουόλ Στρητ και να αμφισβήτησε την αμερικανική παντοκρατορία στην τεχνητή νοημοσύνη, έφερε όμως στο προσκήνιο και την ίδια την τεχνολογία.
Γιατί απλά, η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει τον κόσμο ολόκληρο και η πολιτική και η ίδια η δημοκρατία, θα μπορούσε να είναι η επόμενη μεγάλη «ηττημένη».
Μια παγκόσμια έρευνα που διεξήχθη από το ισπανικό πανεπιστήμιό IE το 2021-πριν δηλαδή την « απογείωση» της τεχνητής νοημοσύνης- έδειξε ότι η πλειονότητα των ερωτηθέντων θα ήθελε αντικατασταθούν- τουλάχιστον ορισμένοι- από τους πολιτικούς τους, με την… τεχνητή νοημοσύνη. Οι νεότερες ηλικίες μάλιστα, ήταν παντού, πιο ανοιχτές στην ιδέα της αντικατάστασης των πολιτικών με την AI.
«Αντί να εκλέγουν πολιτικούς, ο κάθε πολίτης θα μπορεί να δημιουργήσει με την ΑΙ έναν ψηφιακό κλώνο με τις δικές του πολιτικές προτιμήσεις. Αυτοί οι «κλώνοι» ή τα Avatar, θα μπορούν στη συνέχεια να διαπραγματεύονται αυτόματα μεταξύ τους για να βρουν κοινό έδαφος, να επιλύουν διαφωνίες και να γράφουν νόμους», όπως ισχυρίζεται ο Ισπανο-Χιλιανός καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο της Τουλούζ, Σεζάρ Ινταλγκό. «Ετσι, μπορεί να ενισχυθεί η άμεση δημοκρατία, δίνοντας στους πολίτες πιο άμεση επιρροή στην πολιτική και καταρρίπτοντας τα παραδοσιακά εμπόδια χρόνου και νομοθετικής τεχνογνωσίας», υποστηρίζει ο Ινταλγκό στο βιβλίο του «How Humans Judge Machines» (Πώς οι άνθρωποι κρίνουν τις μηχανές).
Η «λογική» είναι απλή: Αν η τεχνητή νοημοσύνη είναι τόσο προηγμένη ώστε οι «μηχανές» να μπορούν να λάβουν αξιόπιστα καλύτερες αποφάσεις από τους ανθρώπους, ποιο θα ήταν το νόημα της ανθρώπινης συμμετοχής στα κοινά;
Η «σκέψη» αυτή θα μπορούσε μάλιστα να φανεί «ελκυστική» σε κάποιους, λόγω της ευρείας δυσαρέσκειας που υπάρχει για τον τρόπο λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών, σε πολλές χώρες.
Η ΑΙ δεν είναι αμερόληπτη
Ωστόσο, έχει διαπιστωθεί εδώ και καιρό ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι σε καμία περίπτωση αμερόληπτη. Οπως λέει ο Γιουβάλ Νόα Χαράρι, καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ στο νέο του βιβλίο «Nexus»- μια ιστορία των ανθρώπινων δικτύων πληροφοριών-η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι «εργαλείο», αλλά «πράκτορας», στο βαθμό που είναι ικανή να λαμβάνει αποφάσεις από μόνη της.
Σε αντίθεση με έναν υπολογιστή που εκτελεί μόνο τα αιτήματα ενός ανθρώπου, η τεχνητή νοημοσύνη «δημιουργεί, εφευρίσκει νέες ιδέες, μαθαίνει από μόνη της» .
Η ΑΙ δεν μαθαίνει από την πραγματικότητα αλλά επεξεργάζεται πληροφορίες που παρέχονται από ανθρώπους Μπορεί επίσης να δώσει μονόπλευρες και λανθασμένες απαντήσεις.
«Μαύρο κουτί»
Επιπλέον, τα συστήματα AI, όπως και οι εγκέφαλοι, είναι ένα «μαύρο κουτί». Ακόμα κι αν οι αλγόριθμοι είναι γνωστοί, η συμπεριφορά δεν προσδιορίζεται. Θα υπάρχει πάντα αβεβαιότητα ως προς το εάν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που επηρεάζουν ή λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις, το κάνουν προς το συμφέρον των ανθρώπων ή εάν επιδιώκουν επίσης αλλότριους στόχους. Κάτι που πάντα πρέπει να φοβόμαστε.
Οι πολιτικές μας αξίες
Οι δραματικές δυνατότητες ενσωμάτωσης της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινή μας δραστηριότητα, καθιστούν αυτή την στιγμή, κρίσιμη για να ξεκαθαρίσουμε τις πολιτικές μας αξίες. Αντί να βιάζονται κάποιοι να αντικαταστήσουν τους «ανθρώπινους» πολιτικούς με την τεχνητή νοημοσύνη, εμείς μπορούμε απλά να ενισχύσουμε τη δημοκρατία μας, Και με εργαλεία που βελτιώνουν την ανθρώπινη πολιτική σκέψη και κρίση. Αντιμετωπίζοντας τα όποια δημοκρατικά ελλείμματα.
ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ