Η κατάθλιψη είναι κάτι περισσότερο από απλή θλίψη. Πρόκειται για μια σοβαρή διαταραχή της ψυχικής υγείας που επηρεάζει τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη σωματική μας ευεξία. Μπορεί να προκληθεί από έναν συνδυασμό γενετικών, βιολογικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων, ενώ τα άτομα με κατάθλιψη συχνά δυσκολεύονται με τις καθημερινές δραστηριότητες και μπορεί να αισθάνονται απαιτητικές ακόμη και οι πιο απλές εργασίες.
Η κατάθλιψη είναι μια σύνθετη και δύσκολη κατάσταση ψυχικής υγείας που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Σύμφωνα μάλιστα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το 3,8 τοις εκατό του πληθυσμού βιώνει συμπτώματα κατάθλιψης, δηλαδή περίπου 280 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο. Επιπλέον, πάνω από 700,000 άτομα βάζουν τέλος στη ζωή τους λόγω της ψυχικής αυτής κατάστασής τους, με την κατάθλιψη να είναι η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου στους νέους 15-29 ετών.
Συναισθηματικά συμπτώματα της κατάθλιψης
Τα άτομα με κατάθλιψη βιώνουν συχνά έντονη θλίψη, απογοήτευση ή ευερεθιστότητα. Μπορεί να αισθάνονται καταβεβλημένα από ενοχές, πιστεύοντας ότι αποτελούν βάρος για τους άλλους. Η έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που προηγουμένως ήταν ευχάριστες οδηγεί σε κοινωνική απόσυρση, ενισχύοντας την αίσθηση της απομόνωσής τους. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να αισθάνονται συναισθηματικά μουδιασμένοι, ανίκανοι να συνδεθούν με τους αγαπημένους τους ή να αντλήσουν ευχαρίστηση από τη ζωή. Αυτοί οι συναισθηματικοί αγώνες μπορεί να κάνουν ακόμη και τις πιο απλές συζητήσεις να μοιάζουν εξαντλητικές.
Γνωστικά συμπτώματα της κατάθλιψης
Η κατάθλιψη επηρεάζει τα μοτίβα σκέψης, δυσχεραίνοντας τη λήψη αποφάσεων και τη συγκέντρωση. Τα άτομα με κατάθλιψη συχνά παλεύουν με την αρνητική αυτοαντίληψη, επιδίδονται σε υπερβολική αυτοκριτική ή αισθάνονται ανάξιοι της αγάπης και της υποστήριξης. Μπορεί επίσης να βιώνουν επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας, καθώς το βάρος του πόνου τους φαίνεται αβάσταχτο. Αυτή η αρνητική προοπτική επεκτείνεται και στον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τον κόσμο, καλλιεργώντας μια απαισιόδοξη πεποίθηση ότι τίποτα δεν θα βελτιωθεί. Αυτές οι γνωστικές διαστρεβλώσεις ενισχύουν περαιτέρω τα συναισθήματα απόγνωσης, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που είναι δύσκολο να σπάσει.
Σωματικά συμπτώματα και συμπεριφορές
Η κατάθλιψη δεν επηρεάζει όμως μόνο τα συναισθήματα και τις σκέψεις, αλλά εκδηλώνεται και σωματικά. Πολλοί άνθρωποι με κατάθλιψη εμφανίζουν επίμονη κόπωση, παλεύοντας να ολοκληρώσουν καθημερινές εργασίες. Τα πρότυπα ύπνου συχνά διαταράσσονται, οδηγώντας σε αϋπνία ή υπερβολικό ύπνο. Οι αλλαγές στην όρεξη είναι συχνές, με ορισμένους ανθρώπους να υπερκαταναλώνουν ενώ άλλοι χάνουν εντελώς το ενδιαφέρον τους για το φαγητό.
Σωματικοί πόνοι μπορεί να αναπτυχθούν χωρίς σαφή ιατρική αιτία, μειώνοντας περαιτέρω τα επίπεδα ενέργειάς τους. Μπορεί επίσης να παρουσιάσουν πιο αργή ομιλία και κινήσεις, σαν ολόκληρο το σώμα τους να βαραίνει από την πάθηση. Παράλληλα με αυτά τα σωματικά συμπτώματα, συμπεριφορές όπως η αποφυγή των κοινωνικών συναναστροφών, η παραμέληση της προσωπικής υγιεινής ή η απόσυρση από τις ευθύνες στη δουλειά ή στο σχολείο γίνονται συχνές.
Γιατί η υποστήριξή μας είναι σημαντική
Η κατάθλιψη μπορεί να είναι απίστευτα απομονωτική, οδηγώντας τα άτομα να αισθάνονται παρεξηγημένα ή μόνα τους στους αγώνες τους. Η ύπαρξη ενός ισχυρού συστήματος υποστήριξης είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση των συναισθημάτων μοναξιάς και την παροχή ελπίδας. Όταν τα αγαπημένα πρόσωπα δείχνουν κατανόηση και ενσυναίσθηση, αυτό συμβάλλει στην επικύρωση των εμπειριών των ατόμων με κατάθλιψη, ενισχύοντας την ιδέα ότι δεν είναι μόνοι τους. Η υποστήριξη μπορεί επίσης να ενθαρρύνει τα άτομα να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια, καθοδηγώντας τα προς τη θεραπεία ή την ιατρική αγωγή που μπορεί να βελτιώσει την κατάστασή τους. Η συναισθηματική ενθάρρυνση και η πρακτική βοήθεια παίζουν καθοριστικό ρόλο στο να κάνουν την καθημερινή ζωή πιο διαχειρίσιμη, εξασφαλίζοντας ότι δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζουν τους αγώνες τους εντελώς μόνοι τους.
Πολλοί άνθρωποι με κατάθλιψη διστάζουν να αναζητήσουν βοήθεια λόγω στίγματος ή αυτοαμφισβήτησης. Προσφέροντάς τους μη επικριτική υποστήριξη και διαβεβαιώνοντάς τους ότι η επαγγελματική βοήθεια αποτελεί ένδειξη δύναμης, μπορούμε να συμβάλουμε στην άρση των εμποδίων προς την ανάρρωση. Επιπλέον, η υποστήριξη δεν χρειάζεται πάντα να είναι λεκτική- μικρές χειρονομίες όπως ο τακτικός έλεγχος, η άνετη σιωπή ή η προσφορά βοήθειας στις καθημερινές δουλειές μπορούν να επικοινωνήσουν φροντίδα και κατανόηση.
Πώς να παρέχετε υποστήριξη
Ακολουθούν πρακτικοί τρόποι για να υποστηρίξετε κάποιον που αντιμετωπίζει κατάθλιψη:
1. Ακούστε χωρίς να κρίνετε
Ενθαρρύνετε τις ανοιχτές συζητήσεις και ακούστε προσεκτικά χωρίς να διακόπτετε ή να προσφέρετε ανεπιθύμητες συμβουλές. Μερικές φορές, το να είστε απλώς εκεί και να αναγνωρίζετε τον πόνο τους μπορεί να είναι αρκετό.
2. Προσφέρετε καθησυχασμό και επικύρωση
Ενημερώστε τους ότι δεν είναι μόνοι τους και ότι τα συναισθήματά τους είναι έγκυρα. Διαβεβαιώστε τους ότι η κατάθλιψη είναι μια ιατρική κατάσταση και όχι μια προσωπική αποτυχία.
3. Ενθαρρύνετε την επαγγελματική βοήθεια
Προτείνετε να αναζητήσουν βοήθεια από έναν θεραπευτή, σύμβουλο ή γιατρό. Προσφερθείτε να τους βοηθήσετε να ερευνήσουν τις επιλογές ή να τους συνοδεύσετε στα ραντεβού, αν νιώθουν άνετα.
4. Βοήθεια σε καθημερινές εργασίες
Απλές δουλειές όπως το μαγείρεμα, το καθάρισμα ή οι δουλειές που κάνετε μπορεί να φαίνονται συντριπτικές για κάποιον που πάσχει από κατάθλιψη. Η προσφορά βοήθειας μπορεί να ελαφρύνει το βάρος τους.
5. Ασχοληθείτε μαζί τους με δραστηριότητες
Ενθαρρύνετε ήπιες δραστηριότητες όπως το περπάτημα, η παρακολούθηση μιας ταινίας ή η ενασχόληση με χόμπι. Αποφύγετε να τους πιέζετε σε δραστηριότητες για τις οποίες δεν είναι έτοιμοι.
6. Να είστε υπομονετικοί και κατανοητικοί
Η ανάρρωση χρειάζεται χρόνο. Αποφύγετε την απογοήτευση αν φαίνονται να μην ανταποκρίνονται ή να αντιστέκονται στη βοήθεια. Αφήστε τους να κινηθούν με το δικό τους ρυθμό.
7. Ενημερωθείτε για την κατάθλιψη
Όσο περισσότερα καταλαβαίνετε για την κατάθλιψη, τόσο καλύτερα εξοπλισμένοι θα είστε για να παρέχετε ουσιαστική υποστήριξη.
8. Φροντίστε τον εαυτό σας
Η υποστήριξη κάποιου με κατάθλιψη μπορεί να είναι συναισθηματικά εξαντλητική. Βεβαιωθείτε ότι δίνετε επίσης προτεραιότητα στην ψυχική και σωματική σας υγεία, αναζητώντας υποστήριξη αν χρειαστεί.
Η υποστήριξη ενός αγαπημένου προσώπου με κατάθλιψη απαιτεί υπομονή, κατανόηση και ενσυναίσθηση. Αν και δεν μπορείτε να «διορθώσετε» την κατάθλιψή του, η παρουσία και η ενθάρρυνσή σας μπορεί να είναι ανεκτίμητη. Με το να είστε ένας συμπονετικός και ενημερωμένος υποστηρικτής, μπορείτε να βοηθήσετε να κάνετε μια ουσιαστική διαφορά στο ταξίδι τους προς τη θεραπεία.
protothema