Οι πρώτες κατοικίδιες γάτες έφτασαν στην Κίνα πριν από περίπου 1.400 χρόνια - πιθανότατα μέσω της διάσημης εμπορικής οδού του Δρόμου του Μεταξιού, αποκαλύπτει το αρχαίο DNA των αιλουροειδών.
Η νέα αυτή έρευνα - που χαρακτηρίζεται ως "μελέτη-κόλαφος" - τοποθετεί την άφιξη των οικόσιτων γατών στην Ανατολική Ασία αρκετές εκατοντάδες χρόνια αργότερα από προηγούμενες μελέτες. Και φαίνεται ότι οι γατούλες είχαν άμεση επιτυχία στην τοπική ελίτ.
«Οι γάτες θεωρούνταν αρχικά ως πολύτιμα, εξωτικά κατοικίδια ζώα», δήλωσε στο Live Science ο συν-συγγραφέας της μελέτης Shu-Jin Luo, κύριος ερευνητής στο Εργαστήριο Γονιδιωματικής Ποικιλότητας και Εξέλιξης στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου στην Κίνα. «Οι μυστηριώδεις συμπεριφορές των γατών – που εναλλάσσονται μεταξύ απόμακρης και στοργικής – πρόσθεσαν έναν αέρα μυστηρίου».
Οι σύγχρονες οικιακές γάτες (Felis catus) κατάγονται από αφρικανικές αγριόγατες (Felis silvestris lybica). Προηγούμενες έρευνες δείχνουν ότι αυτά τα αιλουροειδή άρχισαν να ζουν μαζί με τους ανθρώπους στη Μέση Ανατολή πριν από περίπου 10.000 χρόνια, πριν εξελιχθούν και στη συνέχεια εξαπλωθούν στην Ευρώπη πριν από περίπου 3.000 χρόνια, σύμφωνα με τη νέα μελέτη.
Γύρω στο 600 μ.Χ., έμποροι και διπλωμάτες μετέφεραν για πρώτη φορά οικόσιτες γάτες σε μικρά κιβώτια και κλουβιά από την ανατολική Μεσόγειο μέσω της Κεντρικής Ασίας, δήλωσε ο Luo. Αυτοί οι έμποροι και αξιωματούχοι έφεραν μόνο μια χούφτα από τα κατοικίδια ζώα στην Κίνα, προσφέροντάς τα ως φόρο τιμής στα μέλη της ελίτ, είπε.
Αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι πολύ πριν από την άφιξη των κατοικίδιων γατών στην Κίνα, οι άνθρωποι στις αγροτικές κινεζικές κοινότητες ζούσαν μαζί με γηγενείς γάτες λεοπάρδαλης (Prionailurus bengalensis). Οι ερευνητές έχουν βρει στο παρελθόν οστά γάτας λεοπάρδαλης που χρονολογούνται πριν από 5.400 χρόνια σε ένα αρχαίο αγροτικό χωριό στη βορειοδυτική επαρχία Shaanxi, υποδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι και οι γάτες συνυπήρχαν σε οικισμούς μαζί.
Αλλά αυτή η σχέση δεν ήταν ισοδύναμη με την εξημέρωση της γάτας, υποστήριξαν οι συντάκτες της νέας μελέτης. Επιπλέον, η κοινή υπόθεση ότι η εξημέρωση των γατών έλαβε χώρα στην Κίνα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν μεταξύ 206 π.Χ. και 220 μ.Χ. στερείται επίσης υποστήριξης, καθώς δεν υπάρχουν αρχαιολογικά κατάλοιπα κατοικίδιων γατών από εκείνη την περίοδο. Ως εκ τούτου, απαιτείται πλήρης επαναξιολόγηση του πότε και πώς οι οικιακές γάτες ήρθαν στην Κίνα, ανέφεραν οι ερευνητές στη μελέτη.
Ένα ζευγάρι ασπρόμαυρες γάτες, από ένα εστιατόριο που έχει κλείσει εδώ και καιρό, στέκονται σε ένα πάρκο ποδηλάτων στο Πεκίνο. Ο ανώτατος ηγέτης της Κίνας Ντενγκ Σιαοπίνγκ, ήταν γνωστός για τη ρήση του "Δεν έχει σημασία αν μια γάτα είναι μαύρη ή άσπρη, αρκεί να πιάνει ποντίκια". Οι γάτες φυλούσαν κάποτε την είσοδο του εστιατορίου, στη θέση των πιο παραδοσιακών λιονταριών
Για να απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα, οι επιστήμονες ανέλυσαν 22 υπολείμματα αιλουροειδών από 14 αρχαιολογικούς χώρους στην Κίνα που καλύπτουν μια περίοδο περίπου 5.000 ετών.
Οι 14 οικόσιτες γάτες του δείγματος μοιράζονταν μια γενετική υπογραφή στο μιτοχονδριακό DNA τους, γνωστή ως κλάδος IV-B. Αυτή η υπογραφή είναι σπάνια μεταξύ των κατοικίδιων γατών από την Ευρώπη και τη Δυτική Ασία, αλλά οι ερευνητές βρήκαν μια στενή αντιστοιχία στα προηγουμένως δημοσιευμένα δεδομένα σχετικά με μια γάτα που έζησε κάποια στιγμή μεταξύ 775 και 940 μ.Χ. στην πόλη Dhzankent του Καζακστάν.
Η γάτα Dhzankent είναι η παλαιότερη γνωστή οικόσιτη γάτα κατά μήκος του Δρόμου του Μεταξιού, προσφέροντας δελεαστικές ενδείξεις για την προέλευση των κατοικίδιων γατών στην Κίνα. Η ακμή του Δρόμου του Μεταξιού διήρκεσε μεταξύ 500 και 800 μ.Χ..
Σπάνια χρώματα γούνας
Οι γάτες που οι έμποροι και οι διπλωμάτες αρχικά χάρισαν στην κινεζική ελίτ ήταν πιθανότατα ολόλευκες γάτες ή γάτες με λευκά μπαλώματα, σημείωσαν οι ερευνητές στη μελέτη. Το DNA από τη γάτα της πόλης Tongwan έδειξε ότι ήταν ένα υγιές αρσενικό με μακριά ουρά και κοντή, είτε ολόλευκη είτε μερικώς λευκή γούνα, είπαν. Ακόμη και σήμερα, το ποσοστό των λευκών γατών είναι υψηλότερο στην Ανατολική Ασία από ό, τι αλλού στον κόσμο, πρόσθεσαν οι ερευνητές.
Οι οικόσιτες γάτες έγιναν τόσο δημοφιλείς μετά την εισαγωγή τους στην Κίνα που οι άνθρωποι τις ενσωμάτωσαν στην κινεζική λαϊκή θρησκεία, δήλωσε ο Luo. «Οι αρχαίοι Κινέζοι εκτελούσαν ακόμη και συγκεκριμένες θρησκευτικές τελετουργίες όταν έφερναν μια γάτα στα σπίτια τους, βλέποντάς την όχι ως απλά υπάρχοντα αλλά ως επίτιμους επισκέπτες», είπε.