Ο λόγος για την πλήρη κατάργηση των λιανικών χρεώσεων περιαγωγής (υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο προ ημερών), που έχει οριστεί για τις 15 Ιουνίου 2017 και έχει ήδη δημιουργήσει νέα δεδομένα για τους παρόχους, τους καταναλωτές και τις ίδιες τις επιχειρήσεις, με σημαντικές προεκτάσεις και σε έναν από τους ισχυρούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, τον τουρισμό.
Η πλήρης κατάργηση του roaming στο πλαίσιο της σχετικής απόφασης της Ε.Ε. (οι πάροχοι είχαν προχωρήσει νωρίτερα σε κατάργηση των επιπλέον χρεώσεων roaming σε κάποιες κατηγορίες συμβολαίων) θα δώσει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να στέλνουν μηνύματα, να καλούν και να μεταφέρουν δεδομένα σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε. και αν ταξιδέψουν όπως ακριβώς κάνουν και στη χώρα τους, χωρίς την επιβολή επιπλέον χρεώσεων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην απόφαση του Κοινοβουλίου.
Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η απόφαση φαίνεται ότι ευνοεί τους Ευρωπαίους καταναλωτές κατά τη μετακίνησή τους εντός της Ε.Ε. Παρ’ όλα αυτά, δεν λείπει ο αντίλογος ότι στο πλαίσιο των νέων συνθηκών που δημιουργούνται δεν παρέχονται επαρκείς εγγυήσεις ότι δεν θα αυξηθούν τελικά οι εγχώριες χρεώσεις για τους ντόπιους καταναλωτές λόγω της νέας εμπορικής πολιτικής που εφαρμόζουν ήδη εδώ και καιρό οι εταιρείες κινητής προσαρμοζόμενες στο νέο περιβάλλον και ότι δεν θα δημιουργηθούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Ενδεικτικά, γερμανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν τις προηγούμενες ημέρες περιπτώσεις μικρότερων μεμονωμένων εταιρειών που προσφέρουν έως το τέλος Απριλίου ειδικά φθηνά πακέτα μόνο για χρήση εντός Γερμανίας, την ίδια στιγμή που μεγαλύτερες εταιρείες προσφέρουν εδώ και καιρό στους πελάτες τους ακριβότερα πακέτα, τα οποία όμως έχουν περισσότερες παροχές.
Επιπλέον, στον αντίλογο περιλαμβάνονται και τα ερωτήματα που θέτουν παράγοντες της αγοράς ότι δεν έχουν ληφθεί υπόψη επιμέρους ζητήματα σχετικά με την εισερχόμενη (τουριστική) κίνηση, η οποία διαφέρει από χώρα σε χώρα και επομένως υπάρχει ανισότητα ως προς τα κόστη που καλούνται να καλύψουν οι εγχώριοι πάροχοι, αλλά και θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού που μπορεί να προκύψουν λόγω της διαφορετικής (και σε πολλές περιπτώσεις όπως στην Ελλάδα υψηλής) φορολογίας ανά χώρα. Σε κάθε περίπτωση, στο προσεχές διάστημα αναμένεται να φανούν οι προεκτάσεις της εν λόγω απόφασης, την οποία πάντως η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου χαρακτήρισε ιστορική μετά από έναν δεκαετή αγώνα εντός Ε.Ε.
Τι λέει η ΕΕΚΤ
«Δεδομένης της προηγούμενης μεταβατικής περιόδου, εμμέσως η κατάργηση ισχύει ήδη. Ωστόσο, αυτό που έχει σημασία πλέον για τον Ελληνα καταναλωτή είναι το γεγονός ότι δεν θα αλλάξει τίποτα σε σχέση με το ισχύον πρόγραμμα που έχει επιλέξει ο ίδιος στην Ελλάδα όταν ταξιδεύει στην Ευρώπη», αναφέρει στο «business stories» ο κ. Γιώργος Στεφανόπουλος, γενικός διευθυντής της Ενωσης Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ). «Οι ίδιες συνθήκες ισχύουν και για τους επισκέπτες από την Ευρώπη που ταξιδεύουν στην Ελλάδα: στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι από την πλευρά τους οι πάροχοι θα πρέπει να είναι έτοιμοι να δεχτούν πολύ μεγαλύτερο αριθμό χρηστών, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι ακριβώς λόγω του κόστους οι τουρίστες σε μια χώρα συνήθιζαν μέχρι πρότινος να περιορίζουν τη χρήση των κινητών τους και κυρίως των δεδομένων. Ενδεικτικά, υπολογίζεται ότι μέχρι προ διετίας το 50% των επισκεπτών στην Ελλάδα μπορούσε να απενεργοποιεί τα δεδομένα της συσκευής του ώστε να έχει χαμηλότερο κόστος κατά το ταξίδι του», αναφέρει ο κ. Στεφανόπουλος.
Το γεγονός βέβαια ότι οι πάροχοι έδωσαν την εναλλακτική στους καταναλωτές να μεταφέρουν στο εξωτερικό τα προγράμματα της χώρας τους με ένα μικρό επιπλέον εφάπαξ ή ημερήσιο κόστος συνέβαλε αντίστοιχα στην αύξηση της χρήσης data εκτός της χώρας προέλευσης.
«Σημειωτέον ότι το 2016 η χρήση δεδομένων στην Ελλάδα διπλασιάστηκε, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι θα εξαπλασιαστεί έως το 2020. Ενα μέρος από αυτή την αύξηση προέρχεται από τον τουρισμό, ο οποίος μέσα στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται στις τηλεπικοινωνίες στην Ευρώπη επηρεάζεται ακόμη περισσότερο (σ.σ.: πολύ περισσότερο από τη στιγμή που με βάση τις επιδόσεις του κλάδου στη χώρα μας για την περίοδο έως το 2021 θα έχουμε αύξηση των διεθνών αφίξεων στα 35 εκατομμύρια). Πλέον, με βάση το νέο καθεστώς, η πρόκληση για τους παρόχους είναι να μπορούν να προσφέρουν όσο το δυνατόν καλύτερη εμπειρία στον πελάτη τους, με καλή κάλυψη και χωρητικότητα δικτύων 4G τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία. Κάτι τέτοιο βέβαια προϋποθέτει καλύτερη συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και τους επιμέρους φορείς του Δημοσίου (π.χ. τις Εφορείες Αρχαιοτήτων). Η συνεργασία είναι παραπάνω από απαραίτητη για τις απομακρυσμένες περιοχές ή τα σημεία της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας που μπορεί να προσελκύουν μεν μεγάλο αριθμό τουριστών, δεν προσφέρουν όμως επαρκή πρόσβαση όσον αφορά τις υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας. Ειδικά στις περιοχές της χώρας που αποτελούν τουριστικά κέντρα, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές».
Χαρακτηριστικά ως προς το τελευταίο είναι τα παραδείγματα νησιών του Αιγαίου κοντά στην Τουρκία, όπως η Σάμος, η Χίος και η Λέσβος, για τα οποία εκφράζονται παράπονα από επισκέπτες ότι λόγω μη επαρκούς κάλυψης χρησιμοποιούνται τελικά δίκτυα εταιρειών κινητής τηλεφωνίας από την Τουρκία. Επισημαίνεται εδώ ότι οι επενδύσεις στην αναβάθμιση των δικτύων από πλευράς των παρόχων υπολογίζεται πως θα αναπληρώσουν, ως έναν βαθμό, τις απώλειες εσόδων για τους ίδιους από την πλήρη κατάργηση των λιανικών χρεώσεων περιαγωγής.
«Εκτός των νησιωτικών περιοχών, στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως στην Αθήνα, η αναβάθμιση της εμπειρίας για τον τουρίστα μπορεί να επεκταθεί σε μεγάλο φάσμα υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αφορούν την εξυπηρέτηση για την καθημερινή του μετακίνηση στην πόλη, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την επαρκή κάλυψη στο μετρό, τους χώρους πολιτισμού και αναψυχής, τους αρχαιολογικούς χώρους κ.τ.λ.», επισημαίνει ο γενικός διευθυντής της ΕΕΚΤ. «Με δεδομένο ότι το κινητό αποτελεί εργαλείο της καθημερινότητας για τον πολίτη αλλά και τον τουρίστα, η Αθήνα, π.χ., θα μπορούσε να αποκτήσει τον χαρακτήρα μιας “έξυπνης” πόλης και να προβληθεί κατ’ αυτό τον τρόπο».
Η ευκαιρία για την επιχειρηματικότητα
Το νέο καθεστώς στις τηλεπικοινωνίες στην Ε.Ε. σε συνδυασμό με τη συνεχώς αυξανόμενη χρήση των υπηρεσιών κινητής από τους ξένους επισκέπτες στην Ελλάδα έχει ήδη ανοίξει ένα ακόμη παράθυρο, αυτή τη φορά στην εγχώρια επιχειρηματικότητα, για την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών που διευκολύνουν τους τουρίστες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Στεφανόπουλος. Ο τουρίστας θα μπορεί πλέον πιο εύκολα και χωρίς επιπλέον κόστος να χρησιμοποιεί χάρτες, να ανεβάζει τις φωτογραφίες του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να καλεί και να στέλνει μηνύματα.
«Παρατηρούμε νέα, μικρά επενδυτικά σχήματα και νεοφυείς επιχειρήσεις που αξιοποιούν το τουριστικό προϊόν της Ελλάδας και δημιουργούν νέες υπηρεσίες προς χρήση από τον τουρίστα, ο οποίος, με τη σειρά του, με χαμηλότερο πλέον κόστος θα μπορεί να τις χρησιμοποιεί και να βελτιώνει την εμπειρία του στον προορισμό που έχει επιλέξει ώστε να είναι σε θέση να σχεδιάσει καλύτερα το ταξίδι του. Βλέπουμε να δημιουργείται σταδιακά μια νέα ψηφιακή πραγματικότητα, με νέες υπηρεσίες που έχουν να κάνουν, π.χ., με την αναψυχή, τις ξεναγήσεις, τη βιντεοσκόπηση ελληνικών ακτογραμμών, πληροφορίες και αξιολογήσεις για παραλίες ή αξιοθέατα σε όλη την Ελλάδα για άμεση χρήση από τον επισκέπτη».
Η χρήση δεδομένων στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, πάντως, η χρήση δεδομένων μέχρι στιγμής παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, έστω κι αν οι δείκτες, με βάση τα στοιχεία των εταιρειών κινητής, βαίνουν αυξανόμενοι ανά τρίμηνο - και μάλιστα με εντυπωσιακούς ρυθμούς. Με βάση την τελευταία μελέτη της ΕΕΚΤ για τα αποτελέσματα των εταιρειών κινητής το 2016, αναφέρεται ενδεικτικά ότι το δ’ τρίμηνο ο όγκος δεδομένων αυξήθηκε με ρυθμό που κυμαίνεται από 75% έως 100% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Μάλιστα η αύξηση της χρήσης σε δεδομένα και φωνή αντισταθμίζει ως έναν βαθμό, για την περασμένη χρονιά, τη μείωση των τιμών (το 2016 οι τιμές ανά λεπτό ομιλίας μειώθηκαν κατά 6% έναντι της ίδιας περιόδου το 2015), γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερα έσοδα για τις εταιρείες. Σημειώνεται ότι το 2016 τα έσοδα των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας από υπηρεσίες παρουσίασαν μείωση κατά 4,5% έναντι του 2015, φτάνοντας τα 1,78 δισ. ευρώ, ωστόσο το τελευταίο τρίμηνο του έτους ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς έγινε θετικός έπειτα από πολλά χρόνια.
Ωστόσο, αν και ο ρυθμός βελτίωσης της διείσδυσης έχει επιταχυνθεί σε σύγκριση με το παρελθόν, η χρήση δεδομένων ανά συνδρομητή στην Ελλάδα είναι στο 1/3 του επιπέδου άλλων ευρωπαϊκών χωρών και υπολείπεται ακόμη και έναντι χωρών όπως η Ρουμανία και η Πορτογαλία. Οπως προκύπτει από την ανάλυση της ΕΕΚΤ, το τελευταίο τρίμηνο του 2016 η μέση κατανάλωση δεδομένων ανά συνδρομητή στην Ελλάδα ανήλθε μόλις σε 0,9 GB, έχοντας πάντως σχεδόν διπλασιαστεί σε σύγκριση με τα 0,5 GB στο τέλος του 2015. Την ίδια στιγμή, σε χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, το τελευταίο τρίμηνο του 2016, η χρήση ανά συνδρομητή ήταν τετραπλάσια, στα 4 GB και 4,1 GB αντίστοιχα, στην Ιταλία υπερτριπλάσια (3,6 GB) και στη Γερμανία υπερδιπλάσια (2,6 GB). Η Ισπανία και η Πορτογαλία διαθέτουν από τις υψηλότερες επιδόσεις στην Ευρώπη, ενώ στη Ρουμανία το αντίστοιχο νούμερο είναι τριπλάσιο της Ελλάδας, φτάνοντας τα 2,7 GB ανά συνδρομητή. Στο σύνολο της Ευρώπης το αντίστοιχο νούμερο ανέρχεται στα 3,1 GB, από 1,9 GB στο τέλος του 2015.
