Τον περασμένο Μάρτιο και καθώς το Νότιο Ημισφαίριο προετοιμαζόταν για το εποχικό κύμα γρίπης ενόσω επιχειρούσε να αναχαιτίσει τη δυναμική πορεία του νέου ιού SARS-CoV-2 η επιδημιολόγος Cheryl Cohen και οι συνεργάτες της στο Εθνικό Ινστιτούτο Μεταδοτικών Νόσων της Νότιας Αφρικής (NICD) έπιασαν δουλειά. Είχαν άλλωστε καταστρώσει σχέδιο ώστε να διαπιστώσουν τις αλληλεπιδράσεις των γνωστών και… άγνωστων ιών.
Ωστόσο το κύμα της εποχικής γρίπης δεν… σηκώθηκε ποτέ – κυρίως εξαιτίας του lockdown – και συνεπώς τα κρίσιμα ερωτήματα δεν απαντήθηκαν. Ερευνητές και γιατροί εκφράζουν ανησυχία για το «κοκτέιλ» ιών και την επίπτωσή του στην πορεία των ασθενών που θα διαπιστωθούν ενδεχομένως θετικοί και στον ιό της γρίπης και στον νέο κορωνοϊό.
«Κατά κανόνα είναι χειρότερο να μολυνθεί ένας άνθρωπος από δύο ή τρεις ιούς» δηλώνει στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Science» ο δρ Ian Barr, αναπληρωτής διευθυντής του συνεργαζόμενου Κέντρου Αναφοράς και Ερευνας για τη Γρίπη του ΠΟΥ στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.
Αλληλεπιδράσεις
Το τοπίο γίνεται ακόμα πιο θολό αν συνυπολογίσει κανείς ότι η μόλυνση από έναν ιό μπορεί να μεταβάλει τις πιθανότητες ενός ασθενή να μολυνθεί από έναν δεύτερο που επίσης κυκλοφορεί στην κοινότητα. Για παράδειγμα, η επιδημιολόγος Sema Nickbakhsh και η ομάδα της στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης έχουν μελετήσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών ζευγών αναπνευστικών ιών. Ετσι, π.χ., η μόλυνση από ιό της γρίπης τύπου Α μειώνει την πιθανότητα ταυτόχρονης λοίμωξης από ρινοϊό, χωρίς εντούτοις να έχουν καταφέρει οι επιστήμονες να «ξεκλειδώσουν» την αιτία.
Ακόμα πιο σημαντικό είναι το εύρημα της ίδιας ομάδας του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, ότι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) αλληλεπιδρά θετικά με τον ιό CoV-OC43 – ένα είδος κορωνοϊού του ίδιου γένους με τον SARS-CoV-2.
Εν τω μεταξύ οι υγειονομικές αρχές που προετοιμάζονται για τον χειμώνα στο Βόρειο Ημισφαίριο «επενδύουν» στο εμβόλιο της γρίπης, ευελπιστώντας ότι θα συμβάλει στη μείωση των εισαγωγών στα νοσοκομεία, τα οποία ήδη έχουν «γονατίσει» από την πανδημία.
Οι κατασκευαστές εμβολίων ανακοίνωσαν αυξήσεις στην παραγωγή για την περίοδο 2020-2021, προσπαθώντας να ανταποκριθούν στην (υπερ)ζήτηση παγκοσμίως. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο για τις ΗΠΑ θα παραχθούν συνολικά 194-198 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων (αύξηση σε σχέση με πέρυσι της τάξεως του 11%).
Την ίδια ώρα οι ερευνητές παλεύουν με ένα ακόμα πρόβλημα, καθώς η χαμηλή κυκλοφορία των ιών της γρίπης στο Νότιο Ημισφαίριο μειώνει τα διαθέσιμα στοιχεία για «τις γενετικές παραλλαγές που είναι πιο διαδεδομένες και άρα θα συμβάλουν στο νέο κύμα», υπογραμμίζεται στο περιοδικό «Science». Οπως εξηγεί ο δρ Barr, αυτό συμβαίνει γιατί τα απαραίτητα (ώστε να αποφασιστεί η σύνθεση του νέου εμβολίου) δείγματα ασθενών με γρίπη που έχουν λάβει είναι λιγότερα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Στην Ελλάδα
Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Υγείας στην Ελλάδα έχει εξασφαλίσει 4,2 εκατομμύρια δόσεις αντιγριπικού εμβολίου, με τον Βασίλη Κικίλια να διαβεβαιώνει ότι οι εμβολιασμοί θα ξεκινήσουν στις αρχές Οκτωβρίου, με προτεραιότητα τους πολίτες που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες.
Ενδεικτικό δε της ανησυχίας που επικρατεί είναι ότι η Ελλάδα θα προμηθευτεί 1 εκατομμύριο περισσότερα αντιγριπικά εμβόλια σε σχέση με πέρυσι, που σημειωτέον καταγράφηκε ρεκόρ εμβολιασμών (3 εκατομμύρια δόσεις καταναλώθηκαν την περίοδο εποχικής γρίπης 2019-2020).
Ωστόσο, και παρά τις εντατικές προετοιμασίες για έναν δύσκολο χειμώνα, το εποχικό κύμα γρίπης μπορεί να αποδειχθεί (και) εφέτος αδύναμο. «Στην περίπτωση που ληφθούν σχολαστικά τα μέτρα, όπως είναι η χρήση μάσκας και η τήρηση των αποστάσεων, θα καταστεί δυσκολότερη η μόλυνση των πολιτών από τη γρίπη, δεδομένου ότι μεταδίδεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο όπως ο κορωνοϊός» εξηγεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο παθολόγος – κλινικός φαρμακολόγος, Αναστάσιος Σπαντιδέας.
SARS-CoV-2
Παράλληλα, και ενώ τρέχουν οι κλινικές μελέτες φάσης ΙΙΙ για το εμβόλιο έναντι του SARS-CoV-2, γεγονός που γεννά ελπίδες για τη διάθεσή του ακόμα και από τον ερχόμενο Δεκέμβριο – υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας έχει δεσμεύσει 3 εκατομμύρια δόσεις εφόσον λάβει άδεια κυκλοφορίας, με τις πρώτες 700.000 να περνούν πιθανόν τα σύνορα στα τέλη του χρόνου -, ένα ακόμα ζήτημα είναι η πιθανή αλληλεπίδραση των δύο εμβολίων.
«Είναι εντελώς διαφορετικά εμβόλια και, παρότι δεν έχουμε εμπειρία για τη σύγχρονη χορήγησή τους, θεωρητικά δεν πιστεύουμε ότι θα υπάρξει πρόβλημα. Αλλωστε έχει αποδειχθεί ότι μείξη των εμβολίων (κυκλοφορούν έως και έξι εμβόλια σε μία αμπούλα) δεν έχει καμία παρενέργεια. Είναι βέβαιο ότι θα έχουμε έναν δύσκολο χειμώνα αλλά είμαστε πιο προετοιμασμένοι από πέρυσι. Ευχή και στόχος είναι να μη χρειαστούμε ούτε τα νοσοκομεία ούτε τις μονάδες. Είναι όμως θέμα δικής μας ευθύνης» καταλήγει ο ειδικός.
