Η πόλη της Πάτρας, με πληθυσμό που ξεπερνά τις 200.000 κατοίκους, αντιμετωπίζει καθημερινά σοβαρές προκλήσεις στο κυκλοφοριακό της σύστημα. Τα τελευταία χρόνια έχουν προταθεί και σχεδιαστεί διάφορες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, με στόχο τη βελτίωση της καθημερινής ζωής των κατοίκων και τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας. Ωστόσο, η καθυστέρηση στην εφαρμογή αυτών των ρυθμίσεων οδηγεί την πόλη σε επικίνδυνο σημείο, απειλώντας να βυθίσει το κέντρο σε κυκλοφοριακό χάος.
Η μεγάλη καθυστέρηση στην υλοποίηση του κυκλοφοριακού σχεδιασμού της Πάτρας και των αντιδρομήσεων των οδών Κανακάρη και Κορίνθου, καθώς και των συνοδών κυκλοφοριακών ρυθμίσεων σε Ζαϊμη – Αράτου – Ναυαρίνου - Αγίας Σοφίας - Ανδρούτσου και Κωσταντινουπόλεως, την ίδια ώρα που είναι «ανοικτά» έργα όπως η πεζοδρόμηση της οδού Μαιζώνος, δημιουργεί ασφυκτικές και συνεχώς επιδεινούμενες κυκλοφοριακές συνθήκες στην πόλη, οι οποίες επιβαρύνονται ακόμη περισσότερο από τις έντονες καιρικές συνθήκες αλλά και από την κυκλοφοριακή «συνήθεια» στο λάθος, που ακυρώνει κάθε έννοια στρατηγικού σχεδιασμού.
Αποτέλεσμα είναι η κυκλοφοριακή απορρύθμιση του κέντρου της Πάτρας αλλά και η παρεμπόδιση των λειτουργιών της πόλης, χωρίς να υπάρχει ορατή διέξοδος για την επίλυση του προβλήματος που χρονίζει και υπονομεύει άμεσα την υλοποίηση ενός συνολικού σχεδίου αποσυμφόρησης του αστικού ιστού, στη βάση της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.
Όπως έχει επισημανθεί ξανά από το ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας, η όλη κατάσταση, ανακύπτει από την πλήρη μεταστροφή της διαδικασίας και της λογικής εκτέλεσης έργων, η οποία επιτάσσει πρώτα τον ακριβή κυκλοφοριακό σχεδιασμό και την πλήρη, λεπτομερή, υλοποίησή του, και μετά την εκτέλεση εργασιών π.χ. πεζοδρόμησης, αστικών αναπλάσεων, διαπλατύνσεων πεζοδρομίων κ.α. τις οποίες θα πρέπει να εξυπηρετεί απόλυτα ο συγκεκριμένος σχεδιασμός.
1. Η αναγκαιότητα των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων
Η επιβαρυμένη κυκλοφορία και η αύξηση των ΙΧ στο κέντρο της Πάτρας έχουν προκαλέσει έντονα προβλήματα, όπως κυκλοφοριακή συμφόρηση, έλλειψη χώρων στάθμευσης και δυσκολία στη διέλευση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Η πόλη χρειάζεται άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, όπως η εφαρμογή των προτεινόμενων κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, που περιλαμβάνουν την αναδιάρθρωση των οδικών αξόνων, την προώθηση της χρήσης ποδηλάτου και την ενίσχυση των πεζοδρομήσεων.
2. Οι συνέπειες της καθυστέρησης
Η μη εφαρμογή των σχεδιασμένων ρυθμίσεων έχει άμεσες επιπτώσεις στην καθημερινότητα των πολιτών. Η αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου οδηγεί σε καθυστερήσεις, αυξημένη κατανάλωση καυσίμων, ρύπανση της ατμόσφαιρας και επιδείνωση της ποιότητας ζωής. Επιπλέον, η έλλειψη αποτελεσματικών ρυθμίσεων δημιουργεί κινδύνους για την ασφάλεια των πεζών και των δικυκλιστών, ενώ δυσχεραίνει την πρόσβαση σε κρίσιμες υποδομές, όπως νοσοκομεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Όπως έχουμε επισημάνει, το στρατηγικό σχέδιο για το κυκλοφοριακό της Πάτρας δεν προέκυψε ξαφνικά, αλλά υλοποιήθηκε σταδιακά από όλες τις Δημοτικές Αρχές για πάνω από 25 χρόνια, σε επίπεδο μελετών και έργων. Έργων, όπως η κατασκευή της μίνι περιμετρικής, του κόμβου Κουρτέση, η μετατροπή της οδού Αγίας Σοφίας σε οδό διπλής κατεύθυνσης κ.α.
Επισημαίνουμε ότι όλα σχεδόν τα έργα με κορυφαίες περιπτώσεις αυτές της μίνι περιμετρικής και της πεζοδρόμησης της Ρήγα Φεραίου, αντιμετωπίστηκαν με δυσπιστία, αντιδράσεις και ενστάσεις για να αποδειχθεί στη διαδρομή από την ίδια τη λειτουργία τους, η μεγάλη σημασία τους, κυκλοφοριακά, περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά.
Καθοριστικός παράγοντας στην κατάθεση ενστάσεων, ήταν σε όλες τις περιπτώσεις, η ελλιπής ενημέρωση των πολιτών για το σκεπτικό των παρεμβάσεων και την προσδοκώμενη αποτελεσματικότητά τους.
Οι αντιδράσεις, κάμπτονται με διάλογο και ενημέρωση. Και οι εμπλοκές στο γράμμα του νόμου επιλύονται με την επιτάχυνση των διαδικασιών από τις αρμόδιες αρχές.
Ως ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας επανερχόμαστε ένα μήνα μετά την πρώτη δημόσια παρέμβασή μας για το θέμα απευθύνοντας επείγουσα έκκληση σε όλους τους αρμόδιους Φορείς της περιοχής για επίσπευση των διαδικασιών απεμπλοκής της εφαρμογής κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, η οποία προέκυψε μετά την απόρριψη της απόφασης του Δήμου Πατρέων από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου.
3. Η ευθύνη των αρχών και η ανάγκη άμεσης δράσης
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), ως σύμβουλος της Πολιτείας σε θέματα υποδομών και αστικού σχεδιασμού, έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τις συνέπειες της αδράνειας. Είναι επιτακτική ανάγκη οι αρμόδιες τοπικές και περιφερειακές αρχές να αναλάβουν δράση και να υλοποιήσουν τα προτεινόμενα μέτρα, που έχουν ήδη μελετηθεί και εγκριθεί. Η καθυστέρηση αυτή όχι μόνο υπονομεύει την ποιότητα ζωής των πολιτών, αλλά και πλήττει την οικονομική δραστηριότητα της πόλης.
Επανερχόμαστε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την ακύρωση του όλου σχεδιασμού βιώσιμης αστικής κινητικότητας και ανάπτυξης και τη δημιουργία μιας μη ελέγξιμης κυκλοφοριακής κατάστασης στην πόλη της Πάτρας, το πρώτο στάδιο της οποίας ήδη βιώνουν οι πολίτες.
Επισημαίνουμε ότι τόσο οι βροχοπτώσεις, οι οποίες συνεπάγονται αύξηση της χρήσης του αυτοκινήτου, όσο και τα «ανοικτά» έργα στο κέντρο, σε συνδυασμό και με την αναμενόμενη λειτουργία του νέου σταθμού του υπεραστικού ΚΤΕΛ, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κυκλοφοριακό μίγμα, που θα οδηγήσει το επόμενο χρονικό διάστημα σε πολύ δύσκολα διαχειρίσιμες καταστάσεις.
Πρέπει τώρα και πριν η κυκλοφοριακή απορρύθμιση λάβει χαρακτηριστικά μονιμότητας, οι αρμόδιες τοπικές αρχές και Φορείς να συνδιαλλαγούν μεταξύ τους με ευελιξία ώστε να θέσουν ως εξαιρετικά άμεση προτεραιότητα το ζήτημα της απεμπλοκής της διπλής αντιδρόμησης των οδών Κανακάρη και Κορίνθου.
Η Πάτρα έχει μπροστά της μια σημαντική ευκαιρία να βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών της, αλλά και να αναδειχθεί ως ένα πρότυπο βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Η άμεση εφαρμογή των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων δεν είναι απλώς μια επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη για το μέλλον της πόλης. Χρειάζεται πολιτική βούληση, συντονισμός και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Η καθυστέρηση δεν αποτελεί πλέον επιλογή. Ήρθε η ώρα για δράση πριν η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη.
*Ο Βαγγέλης Καραχάλιος είναι Πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτ. Ελλάδας