Η ευαισθητοποίηση – αν μπορούμε να μιλάμε για μία τέτοια παράμετρο στην πολιτική σήμερα – ως βάση δημόσιας πολιτικής αντίδρασης για κοινωνικά θέματα «κρύβεται ελεγχόμενη” όλο και βαθύτερα.
Η καλύτερα θα έλεγα, χειραγωγείται, ώστε όταν «ξεχειλίζει» η προοπτική αντίδρασης, να καθοδηγείται η ανάδειξή μίας κάποιας μορφής ενσυναίσθησης με στόχο την ελεγχόμενη επικοινωνιακή προβολή της. Οι νέες εξαγγελίες για πρόσθετα επιδόματα σε ευάλωτες ομάδες, την ίδια στιγμή που η ακρίβεια ενισχύεται και οι αυξήσεις τιμών των κατοικιών μας καθιστούν «πρωταθλητές» στην Ευρώπη, έρχονται να μας θυμίσουν την νέα ζοφερή πραγματικότητα.
Η στοχευμένη επικοινωνιακή "ενημέρωση" δυστυχώς βασίζεται στην αντίδραση. Όχι στην δράση. Στον έλεγχο. Όχι στην αντικειμενική προσέγγιση του θέματος με στόχο την ανάδειξη βιώσιμων κοινωνικών πολιτικών. Βέβαια, δεν γνωρίζω από πότε η πολιτική χαρακτηριζόταν από διάθεση αντικειμενικότητας στην ενημέρωση; Υπάρχουν όμως οι εξαιρέσεις που «ξεφεύγουν» από τον έλεγχο και μας προσγειώνουν επικοινωνιακά. Η αποδόμηση της «μη ελεγχόμενης» αντίδρασης αποδίδεται στα «τρολς». Τις περισσότερες φορές δικαιολογημένα. Άλλωστε, φαίνεται πως το διαδίκτυο πλέον παίζει καθοριστικό ρόλο στο είδος της «ελεγχόμενης» αντίδρασης επί θεμάτων πολιτικής. Αναδεικνύεται όλο και συχνότερα το γεγονός πως η δράση των «τρολς» έχει πλέον καθιερωθεί ως συνώνυμο της διαδικασίας ελέγχου της κριτικής η αποτροπής αυτής ανάδειξής της.
Να δεχθώ ότι κάθε κοινωνικό πρόβλημα που αναδεικνύεται εκτός της «πεπατημένης» με κριτική διάθεση δεν γίνεται αποδεκτό σε κάθε μορφής εξουσία. Να δεχθώ ότι κάθε μορφής κριτική πρέπει να συνοδεύεται από προτάσεις όταν οι επισημάνσεις έχουν αιτιολογημένη στόχευση. Αυτό που δεν μπορώ να δεχθώ είναι να μην ακολουθείται μία πορεία αναζήτησης μακροπρόθεσμων λύσεων από εκείνους – την κυβέρνηση προφανώς εννοώ – που πραγματικά θα είχε νόημα να ακολουθήσουν.
Αντί αυτής της στόχευσης, προωθείται η διαμόρφωση μίας «άλλης» πραγματικότητας. Ενίοτε βασισμένης σε στατιστικά τεχνάσματα. Δεν είναι δε λίγες οι περιπτώσεις που η σύγκριση στοιχείων με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες λειτουργεί ως μαξιλάρι απενοχοποίησης ή ως μέσω ανάδειξης ετεροχρονισμένων λύσεων. Ενίοτε όμως, αποφεύγεται ακόμα και η παραδοχή της ύπαρξης προβλημάτων.
Κατά τα άλλα, η μη αποδοχή της "καλόπιστης" διάθεσης προς αναζήτηση λύσεων χαρακτηρίζεται ως "κακόπιστη" κριτική. Άσχετα αν τα κοινωνικά θέματα αναδεικνύονται μέρα με την ημέρα ως το βασικότερο πρόβλημα σήμερα. Αποσιωπώνται όμως γεγονότα και προβλήματα, ενώ για μείζονα θέματα όπως το πρόβλημα στέγασης δεν φαίνεται να υπάρχει προγραμματισμός προώθησης μακροπρόθεσμης πολιτικής. Ακόμα και αυτή η πάταξη της αισχροκέρδειας αναδεικνύεται μέσα από επικοινωνιακού χαρακτήρα επιβολή προστίμων ως "χάδι" στους παρανομούντες.
Αποτελεί ειρωνεία το γεγονός ότι τα youth pass καθώς και άλλης μορφής επιδόματα αναδεικνύονται ως η μόνη - επιφανειακή -απάντηση στην αντιμετώπιση της ακρίβειας και των προβλημάτων των νέων. Προτιμάται η "οπτικοποίηση" της παροχής, παρά η διαμόρφωση ενός ουσιαστικού προγράμματος ενίσχυσης της ένταξης των νέων στην παραγωγική οικονομία. Ίσως το πρόγραμμα "σπίτι μου" να λογίζεται ως τέτοιο εργαλείο. Δυστυχώς όμως, τόσο η άνοδος των επιτοκίων, όσο και η ανυπαρξία ακινήτων, μάλλον οδηγεί το πρόγραμμα αυτό ως μία τριτεύουσα λύση για όσους οι γονείς έχουν το σχετικό "κομπόδεμα" καταθέσεων – μηδενικού σχεδόν επιτοκίου - για να συμβάλλει (τσοντάρει στην αργκό) στην αγορά του σπιτιού. Πόσοι είναι αυτοί όμως;
Αυτός φαίνεται πως είναι ο βασικό λόγος που οι επικοινωνιακές παρεμβάσεις του Υπουργείου «Κοινωνικής συνοχής και Οικογένειας» αλλάζουν την πολιτική στήριξης με στόχευση στην καθυστερημένα ουτοπική υλοποίηση "προγραμμάτων κοινωνικής αντιπαροχής" για την αξιοποίηση των ακινήτων του Δημοσίου αλλά και την παροχή κινήτρων για το άνοιγμα των χιλιάδων κλειστών διαμερισμάτων. Με το «τέχνασμα» αυτό αλλάζει η πλατφόρμα των προτάσεων από το ένα θέμα στο άλλο, με έμφαση κάθε φορά στην νέα πολιτική πρόταση. Χωρίς "συνοχή" και ενσυναίσθηση για τα προβλήματα χιλιάδων νέων οικογενειών.
Η αποτυχία του προγράμματος "σπίτι μου" δεν είναι δυνατόν να αντικατασταθεί από μία πρόταση που βασίζεται σε μία "αχαρτογράφητη διάθεση" των ιδιοκτητών ακινήτων που τα διατηρούν κλειστά. Ο λόγος είναι απλός: Υπάρχει πλέον η πικρή εμπειρία των πολιτών στον βαθμό εκείνο που να τους απωθεί από το να βασίζονται σε κίνητρα που εύκολα μπορεί να αποτελέσουν την βάση της εν δυνάμει "παγίδευσης" τους. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι διαχρονικά οι κυβερνήσεις δεν λειτουργούν με την κουλτούρα των σταθερών θέσεων οι μακροχρόνιων ανταποδόσεων.
Προφανώς η φαινομενική ενσυναίσθηση της κυβέρνησης απηχεί όμορφα στο πλαίσιο της επικοινωνίας. Το ερώτημα είναι όμως απλό: Υπήρχε δυνατότητα να αναγνωρισθεί - άρα να αντιμετωπισθεί- από την πρώτη τετραετία της κυβέρνησης το πρόβλημα στέγασης και κατ επέκταση το "δημογραφικό"; Υπήρχε η διάθεση; Υπάρχει η διάθεση; Ή βολεύει η ανάδειξη ιδεών, η μετατόπιση ευθυνών και η απαξίωση από κάποιους υπουργούς (τρολάρισμα στην αργκό των νέων) της όποιας κριτικής; Ειδικά όταν αυτή συνοδεύεται με προτάσεις που θα έπρεπε η κυβέρνηση να είχε ήδη προωθήσει.
Ως ποιο προωθημένη σκέψη θα αναδείκνυα την υποχρέωση της κυβέρνησης να είχε δημιουργήσει ένα εθνικό πλαίσιο συνεργασίας για τα κοινωνικά προβλήματα. Συνθέτοντας την δυσκολία των πολλαπλών προβλημάτων της καθημερινότητας στα οποία εντάσσεται ως πρώτο αυτό της ακρίβειας - με σαφείς επιπτώσεις στο πρόβλημα στέγασης- θα πρέπει να σταθώ με κριτική προσέγγιση στην τοποθέτηση του Υπουργού Ανάπτυξης κυρίου Σκρέκα για τους λόγους αδυναμία πάταξης της κερδοσκοπίας. Η λύση που προκρίθηκε: Η μέσα από "καρτελάκια" στήριξη των νοικοκυριών και η μετατόπιση ευθυνών στον εύκολο αποδιοπομπαίο τράγο την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Η επιβολή προστίμων…απλά ένα χάδι στην πέραν της διετίας κερδοσκοπία!
Δυστυχώς για το σύνολο των κοινωνικών προβλημάτων αναζητούνται λύσεις "αποδιοπομπαίου τράγου", καρτελάκια, pass και voucher, ενώ ο δύσμοιρος πολίτης δύσκολα θα πληρώνει το ενοίκιο, με δυσκολία θα βάζει το λάδι και την φέτα στην "χωριάτικη" κατά τα άλλα σαλάτα, αλλά και στην διατροφή του γενικά. Αρκεί να συνειδητοποιήσουμε πως το 7% περίπου του πληθυσμού (700.000 άτομα) δήλωσε ότι αντιμετωπίζει μέτρια ή σοβαρή ανεπάρκεια τροφής. Με σαφή επιδείνωση των στοιχείων αυτών κατά την τελευταία διετία.
Αφού η επικοινωνία της κυβέρνησης εστιάζεται στο τι ακολουθείται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ας εξετάσει ποιες πολιτικές στήριξης οδήγησαν τον πρόεδρο Μπαίντεν στις ΗΠΑ να διαγράψει δισεκατομμύρια φοιτητικά δάνεια δεκάδων χιλιάδων φοιτητών αναγνωρίζοντας το αυτονόητο. Αυτοί οι νέοι θα αποτελέσουν τον μελλοντικό κινητήριο μοχλό ανάπτυξης. Δεν θα είχε νόημα λοιπόν να βρίσκονται εγκλωβισμένοι δια βίου. Σίγουρα δεν θα είχε νόημα να στηρίζονται αποκλειστικά με youth pass και voucher.
Είναι κρίμα που η αδυναμία σύνθεσης μακροπρόθεσμης κοινωνικής πολιτικής, αναδεικνύει ως βασικό εργαλείο της κυβέρνησης την βραχυπρόθεσμη επικοινωνιακή ανάδειξη στατιστικών δεδομένων. Ως γνωστό όμως, τα νούμερα επιδέχονται διάφορες ερμηνείες. Μία ποιο αντικειμενική ανάλυση των ίδιων των στατιστικών στοιχείων που προβάλλει η κυβέρνηση όμως, οδηγεί στην διαπίστωση χαώδους διαφοράς ανάγνωσης. Κατά συνέπεια, χαώδους διαφοράς για το πως προσεγγίζονται οι λύσεις στα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα.
